حق تقدم در بورس به چه معناست؟ خرید حق تقدم سهام سودآور است یا نه؟
یکی از اصطلاحات موجود در بازار سرمایه، حق تقدم سهام است. شاید مفهوم اصطلاح حق تقدم در بورس برای شما کمی نا آشنا باشد. در این مقاله که تیم تولید محتوای آموزشی کالج تی بورس آماده کرده است با حق تقدم، نحوه بوجود آمدن آن و مزایا و معایب این گواهی آشنا می‌شوید.
اگر شرکتی برای تامین مالی پروژه‌های خود و یا بازپرداخت بدهی‌ها از افزایش سرمایه از محل آورده نقدی استفاده کند، تعداد سهام شرکت افزایش می‌یابد. درنتیجه درصد مالکیت سهامداران نسبت به قبل از افزایش سرمایه، کاهش میابد.
بنابراین، سهام جدید قبل از عرضه عمومی، به صاحبان سهام عادی شرکت عرضه می‌شود. به این اوراق، حق تقدم سهام میگویند. حق تقدم خرید سهم، برای آن دسته از سهامدارانی به وجود می‌آید که در تاریخ مجمع تصویب افزایش سرمایه، سهامدار شرکت باشند.
حتما بخوانید: اکسپرت ادوایزر یا ترید خودکار در فارکس چیست؟
حتما بخوانید: چگونه در معاملات همیشه آرامش داشته باشیم؟
حق تقدم سهام، چگونه به اوراق عادی سهام تبدیل می‌شود؟
سهامداران در استفاده یا صرف‌نظر کردن از این حق، مختار هستند.
- اگر سهامداران تمایل به استفاده از این حق را داشته باشند، باید در مهلت تعیین‌شده که ۶۰ روز است، فرم استفاده از حق تقدم را تکمیل کنند. سپس به ازای هر حق تقدم تعلق‌گرفته، مبلغ اسمی سهم را (در مورد شرکت‌های بورسی ۱۰۰۰ریال) به‌حساب اعلام‌شده از طرف شرکت، واریز کنند. بعدازاینکه افزایش سرمایه شرکت نزد سازمان بورس به ثبت می‌رسد. حق تقدم های سهامداران به‌صورت خودکار تبدیل به سهام عادی خواهد شد. این روند معمولاً بین ۳ تا ۶ ماه زمان خواهد برد.
- درصورتی‌که سهامداران تمایلی به دریافت سهم جدید نداشته باشند، میتوانند گواهی‌نامه حق تقدم خرید سهم خود را به قیمت روز در بازار بورس، به فروش برسانند. نماد این اوراق در بازار، همراه با حرف”ح” در انتهای نام نماد، نام‌گذاری می‌شود. به‌طور مثال حق تقدم نماد خودرو در بازار بورس به‌صورت “خودرو ح” نشان داده می‌شود.
حتما بخوانید: بازار فارکس بهتر است یا بازار سهام؟
- مهلت استفاده از حق تقدم سهام محدود است. چنانچه سهامداران در زمان اعلام‌شده، اقدام به پذیره نویسی نکنند یا از فروش گواهی حق تقدم صرف‌نظر کنند، شرکت منتشرکننده پس از پایان دوره پذیره‌نویسی، گواهی‌ها را در بازار بورس اوراق بهادار به فروش می‌رساند. مبلغ حاصل از فروش گواهی حق تقدم را پس از کسر ارزش اسمی و کارمزدهای مربوطه، به‌حساب سهامداران واریز میکند. این فرایند برای سهامداران هزینه‌بر است. در عمل سود ناچیزی به دست سهامدار می‌رسد.
هدف از انتشار حق تقدم سهام چیست؟
درواقع انتشار حق تقدم به معنی عرضه سهام عادی جدید به سهامداران موجود است. تا آن‌ها بتوانند به میزان درصد مالکیت خود، سهام جدید را به قیمت معین و در مهلت تعیین‌شده پذیره نویسی نمایند.
هدف از اعطای حق‌تقدم، حفظ کنترل و مدیریت سهامداران عمده بر اداره شرکت و همچنین حفظ حقوق آن‌ها در مقابل کاهش قیمت سهام پس از انتشار سهام جدید است. اگر شرکتی به سهامداران خود حق‌تقدم خرید سهام بدهد، آن‌ها میتوانند درصد مالکیت خود را در شرکت حفظ کنند.
انواع حق تقدم در بورس
به‌طورکلی سه نوع حق تقدم وجود دارد.
- حق تقدم برای خرید سهام عادی: معمول‌ترین نوع حق تقدم، حق خرید سهام عادی جدید است.
- حق تقدم برای خرید اوراق بهادار قابل‌تبدیل به سهام: حق تقدم برای خرید اوراق قرضه و هر نوع اوراق بهادار (غیر از سهام عادی) قابل‌تبدیل به سهام عادی نوعی دیگر از حق تقدم است که شرکت ها میتوانند منتشر کنند.
- حق تقدم خرید انواع دیگر اوراق بهادار: این نوع حق تقدم برای خرید انواع اوراق قرضه، سهام ممتاز و سهام شرکت های دیگر
حتما بخوانید: کارگاه تخصصی افزایش سرمایه
مزایای عرضه حق تقدم در بورس
الف- مزایا از دیدگاه سهامداران
- حفظ تأثیرگذاری بر اداره شرکت: حق تقدم باعث حفظ تأثیرگذاری سهامداران فعلی بر روی مدیریت و تصمیمات شرکت، از طریق حق رأی در مجامع می‌شود.
- حمایت از سهامداران و حفظ منافع آن‌ها هنگام کاهش قیمت سهام: انتشار سهام جدید به قیمت پایین، قیمت بازار سهام را کاهش می‌دهد. اما اگر سهامداران حق خرید خود را استفاده کنند، زیانی از این لحاظ به آن‌ها وارد نمی‌شود.
ب- مزایا از دیدگاه شرکت
- تامین مالی از طریق فروش حق تقدم نسبت به فروش سهام عادی، هزینه بسیار کمتری دارد.
- انتشار حق تقدم، باعث کاهش نسبت اهرمی و افزایش ظرفیت استقراض شرکت می‌شود.
- عرضه حق تقدم باعث کاهش قیمت و درنتیجه موجب افزایش تقاضا برای سهام شرکت می‌شود.
- به علت پایین بودن قیمت خرید حق تقدم، سهامداران از این قیمت استقبال کرده. باعث جذب سرمایه بیشتری برای شرکت می‌شود.
معایب عرضه حق تقدم
- فرایند پذیره نویسی عرضه حق تقدم، زمان‌بر و طولانی است. در این مدت این احتمال وجود دارد که جهت قیمت در بازار از صعودی به نزولی تغییر کند. درنتیجه زیان سنگینی به سهامداران خود تحمیل نماید.
- عدم اطلاع سهامداران از پذیره‌نویسی حق تقدم و یا ناتوانی مالی آن‌ها در پذیره‌نویسی، به زیان آن‌ها تمام می‌شود.
حتما بخوانید: جلسه بیست‌وسوم: بررسی شاخصه حقیقی و حقوقی سهام
ویژگی اوراق حق تقدم سهم
دامنه نوسان برای خرید و فروش نماد حق تقدم شرکت ها ۲ برابر دامنه نوسان سهام عادی است. یعنی یک نماد حق تقدم در طول روز می‌تواند مثبت ۱۰ درصد و منفی ۱۰ درصد نسبت به قیمت پایانی روز گذشته نوسان داشته باشد. پس افرادی که آن را خرید و فروش می‌کنند باید با این علم که ریسک این کار بیشتر از خرید و فروش سهام عادی است، این کار را انجام دهند. چراکه در این حالت در طول روز در بیشترین حالت می‌تواند حدود ۲۰ درصد نوسان داشته باشد. درحالی‌که دامنه نوسان برای سهام عادی، ۱۰ درصد است.
نتیجه‌گیری
بعد از تصویب افزایش سرمایه از محل آورده نقدی در مجمع عمومی فوق العاده شرکت، به میزان درصد مالکیت، به هر سهامدار، حق تقدم سهام تعلق میگیرد. سهامداران در استفاده از این حق مختار هستند.
دوره آموزشی: دوره سبک زندگی معامله گر
در صورت تمایل به استفاده از این حق، سهامداران میتوانند به ازای هر سهم، مبلغ اسمی را به‌حساب شرکت واریز نمایند. تا پس از ثبت افزایش سرمایه نزد سازمان بورس، حق تقدم به سهام عادی تبدیل شود. همچنین میتوانند گواهی حق تقدم خود را در بازار بورس، به قیمت پایه روز به فروش برسانند. گواهی حق تقدم سهام دارای نوسان ۱۰ درصدی است. در صورت عدم پذیره نویسی و یا عدم فروش حق تقدم، شرکت این گواهی‌ها را در بازار به فروش رسانده. پس از کسر قیمت اسمی و کارمزد، وجوه حاصل را به‌حساب سهامداران واریز می‌نماید.
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
21 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
در صورت عدم پذیره نویسی و یا عدم فروش حق تقدم، شرکت این گواهی‌ها را در بازار به فروش رسانده!!!
با سلام ، بنده متوجه قسمت دوم جمله بالا ( عدم فروش حق تقدم) نمی شوم. فکر میکنم باید می نوشتید در صورت عدم خرید حق تقدم از شرکت …
چون فروش حق تقدم اختیازی است
بله فروش حق تقدم اختیاری است. اما اگر در مهلت معین نماد حق تقدم را نفروشید، خود شرکت این نماد را فروخته و پس از کسر هزینه ها کارمزد، مابقی مبلغ را به حساب سهامداران واریز میکند
سلام اطلاعات زیادی رویادگرفتم ومتشکرم
فقط یه سری اطلاعیه ها برام مبهم است به عنوان مثال اطلایه زیر به این معنی است که ما با پرداخت۱۰۰۰ریال برای هرسهم میتوانیم دارای سهم عادی بشیم؟
بر اساس تصمیمات مجمع عمومی فوق العاده ۱۳۹۸/۰۵/۰۱ با توجه به افزایش سرمایهُ شرکت از مبلغ ۱۵۰,۰۰۰ میلیون ریال به‌مبلغ ۴۵۰,۰۰۰ میلیون ریال ، تعداد ۱۴۶,۹۶۷,۲۶۶ سهم با توجه به حق تقدم استفاده شده توسط سهامداران فعلی، و با عنایت به انقضای مهلت استفاده از حق تقدم مذکور برای تحقق افزایش سرمایه بدین وسیله تعداد ۳,۰۳۲,۷۳۴ سهم ۱۰۰۰ ریالی برای پذیره نویسی عمومی عرضه میگردد.
مهلت پذیره نویسی عمومی از تاریخ ۱۳۹۸/۰۹/۲۴ لغایت تاریخ ۱۳۹۸/۱۰/۲۳ و شماره حسابهای زیر جهت واریز وجوه تعیین شده ست.
سلام.
اگر شما در زمان برگزاری مجمع افزایش سرمایه، سهامدار این شرکت بودید و به پرتفوی شما، حق تقدم اضافه شده و میخواین اون سهم به سهام عادی تبدیل بشه، به ازای هر سهم، ۱۰۰۰ریال تا تاریخ مشخص شده به حساب شرکت واریز کنید.
سلام
من چندتا سهم دارم که بعد از افزایش سرمایه براشون سهم جایزه به پورتفوی من اضافه شده البته نوشته غیرقابل معامله!خواستم بدونم فرق سهم جایزه با حق تقدم چیه؟و اینکه برای سهم جایزه هم باید مثل حق تقدم به ازای هرسهم ، ۱۰۰۰ ریال به حساب شرکت واریز کرد یا خیر؟
ممنون
افزایش سرمایه از سه محل سود انباشته، تجدید ارزیابی و آورده نقدی و مطالبات حال شده انجام می‌شود.
زمانی‌که افزایش سرمایه از محل سود انباشته و تجدید ارزیابی هست و مقدار افزایش سرمایه کمتر از ۲۰۰ درصد است. به شما سهام جایزه تعلق میگیرد. شما این سهام جایزه را بعد از آگهی ثبت سهم که در سایت کدال داده می‌شود، قابل معامله خواهد بود.
اگر بیشتر از ۲۰۰ درصد باشد کل دارایی شما تا زمان انتشار آگهی ثبت بلوکه خواهد بود.
حال اگر افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده باشد به شما حق تقدم تعلق میگیرد. که این سهام حق تقدم هم بعد از اگهی ثبت حق تقدم و در زمان مشخص شده در آگهی مذکور قابل معامله است.
برای اطلاعات بیشتر پیشنهاد میکنم حتما مقاله ” مجمع عمومی فوق العاده و افزایش سرمایه شرکت های پذیرفته شده در بورس ” را مطالعه کنید.
خیلی عالی بود
موفق و سرفراز باشید
سلام اساتید گرامی
من تعدادی سهم حق تقدم از چند شرکت را خریدم ولی در زمان خرید اطلاع نداشتم که باید ۱۰۰۰ ریال را می پرداختم بعد از حدود سه ماه بمن گفتند سهمت را حراج میکنیم و پولش را میدهیم . برای یکی از سهم های من این کار را کردند و تقزیبا به نصف قیمت سهم عادی و با سود حدود ۵ درصد در طی سه ماه دادند .آخر این که انصاف نیست . بعلاوه میگویند زمان حراج را در کدال اعلام میکنیم ولی برای سهم قبلی من اعلامیه حراج در کدال نبود .
من فکر میکنم که مسئولین شرکت خودشان به نصف قیمت میخرند و سودش توی جیب خودشان میرود . که اگر این باشد اصلا عادلانه نیست و هیچکس تمایل به خرید حق تقدم نخواهد داشت.
لطفا راهنمایی بفرمایید که اگر خودم در حراج شرکت کنم با توجه به پرداخت وجه اولیه چند درصد دیگر باید بپردازم تا تبدیل به سهم عادی شود ؟
ممنون از زجمات شما
سلام من تعدادی سهام حق تقدم مس سرچشمه خریده بودم اما در زمان تعیین شده نتونستم مبلغ ۱۰۰۰ ریال برای هر سهم رو پرداخت کنم و حالا هم که نماد بسته شده. ممنون میشم راهنمایی بفرمایید چه وضعیتی برای سهم من پیش میاد.
سلام، حق تقدم هایی که وجهشو به حساب شرکت واریز نکردید، توی حراج توسط خود شرکت فروخته میشه و پولش به حساب بانکی شما واریز خواهد شد.
پیگیر باشید که هرموقع شرکت از طریق سایت کدال اطلاعیه منتشر کرد و از سهامداران شماره حساب خواست، شماره حساب خودت را به شرکت اعلام کنید.
ممنون از پاسخ واضح و روشنتون . چقدر ممکنه زمان ببره ؟
سلام تعدادی حق تقدم بمن تعلق گرفت که در زمان تعیین شده نتونستم مبلغشو واریز کنم و بخرمش . الان مهلتی اعلام شده بدین شرح :
بر اساس تصمیمات مجمع عمومی فوق العاده ۱۳۹۸/۰۴/۱۶ با توجه به افزایش سرمایهُ شرکت از مبلغ ۶۵۰,۰۰۰ میلیون ریال به‌مبلغ ۱,۴۰۰,۰۰۰ میلیون ریال ، تعداد ۶۲۰,۹۹۳,۵۶۵ سهم با توجه به حق تقدم استفاده شده توسط سهامداران فعلی، و با عنایت به انقضای مهلت استفاده از حق تقدم مذکور برای تحقق افزایش سرمایه بدین وسیله تعداد ۱۲۹,۰۰۶,۴۳۵ سهم ۱۰۰۰ ریالی برای پذیره نویسی عمومی عرضه میگردد.
مهلت پذیره نویسی عمومی از تاریخ ۱۳۹۹/۰۱/۰۱ لغایت تاریخ ۱۳۹۹/۰۱/۳۰ و شماره حسابهای زیر جهت واریز وجوه تعیین شده ست.
حالا که مهلت حق تقدم تموم شده اگه الان پول رو واریز کنم چه اتفاق میوفته؟
با سلام و احترام . واقعا بدون اطلاع مستقیما حق تقدم خریدم و کلا ضرر کردم . حالا اگه ارزش اسمی ۱۰۰۰ ریال رو پرداخت نکنم تکلیف ۷۹۰۰ تا از سهمم چی میشه ؟ آیا کلا سوخت میشه
ممنون میشم کمکم کنید
سلام
نه از بین نمیره.
حق تقدم های شما وارد مرحله حراج میشه و شرکت به نیابت از شما و بقیه افرادی که نق تقدم خودشون رو تبدیل به سهم نکردن، حق تقدم ها را میفروشد و بعد از کسر هزینه های برگزاری حراج، سرمایه شما را به حساب بانکی تان واریز میکند.
منتظر اگهی های کدال و درخواست اطلاعات سهامداران باشید.
سلام ،،اطلاع داری کی پول برگشت میخوره
سلام استاد
لطفا”بفرمائید بنظر شما کدوم حالت بهتره؟
۱- حق تقدم ۱۰۰۰ ریالی رو بخریم؟
۲- حق تقدم رو در بازه ۶۰ روزه بفروشیم؟
۳- در پذیره نویسی شرکت نکنیم و بذاریم خود شرکت مقدار حق تقدم رو برامون بفروشه؟
با کمال تشکر
به نوع سهم که ایا از نظر بنیادی اون تایید لازم رو میگیره یا نه
به پیش بینی شما از روند بازار که ایا ممکنه وارد فاز اصلاح بشه یا نه
و به درصد اختلاف قیمت بین حق تقدم و نماد اصلی
خیلی بستگی داره.
سلام
سهام حق تقدم چه زمانی بازمی شند مثلا بزرگراس افزایش سرمایه حق نقدمی داشت
۲۶۰ درصد که۱۰۰ درصدش قطعی و ۱۶۰ درصدش در اختیار هییت مدیره
الان بیشتر از یک هفته است سهم اصلی باز شده ولی حق تقدم ش نه
پذیره نویس ش البته از ۱۳ مرداد بوده
بسیار مشتکر
سلام میخاستم بدونم ک وقتی من ی سهامی رو ندارم بعد بهش حق تقدم میخوره و من بخام حق تقدم اون سهم رو بخرم کی میتونم اون حق تقدم رو بخرم ینی میشه فردای اون روزی ک حق تقدم اون سهم اومد بخرمش یا باید ۶۰روز بعد بخرم
خرید حق تقدم سهمی که ندارید و یا فروش حق تقدم سهمی که دارید و بهتون تعلق گرفته، فقط در بازه ۶۰ روزه که شرکت مشخص میکنه، قابل معامله هستند