صورت های مالی و کاربرد آن در تحلیل بنیادی

از راه‌های کاربردی و اصلی ﺗﺤﻠﯿﻞ گران در ارزﯾﺎﺑﯽ شرکت ها، اﺳﺘﻔﺎده از صورت های مالی شرکت‌هاست. صورت های مالی میان‌دوره‌ای دسته‏ای از صورت های مالی است که تاریخ انتشار آن‌ها دوره‏ های مالی غیر از دوره‏ های مالی سالانه عادی و دوره‏های مالی آن‌ها کوتاه‌تر از یک سال مالی است. این اطلاعات را می‏‌توان در دوره‏ های ماهانه،سه‌ماهه، چهار ماهه،شش ماهه و…منتشر کرد.
ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮔﺮان گزارش ها و صورت ﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ ﯾﮏ ﺷﺮﮐﺖ را ﺑﺎ اﻗﺪاﻣﺎت مقایسه‌ای تجزیه‌وتحلیل می‌کنند. در ﺗﺠزﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ شرکت ها سعی می‌شود وضعیت سودآوری، وﺿﻌﯿﺖ تولید و فروش ،وضعیت ﺑﺪﻫﯽ ﺷﺮﮐﺖ به‌صورت ﮐﺎﻣﻞ موردبررسی قرارگیرد.

در این مقاله که توسط تیم تولید محتوای آموزشی کالج تی بورس تهیه‌شده است، شما با مهم‌ترین انواع صورت های مالی آشنا خواهید شد. باما همراه باشید.

حتما بخوانید: چگونه سهام عرضه اولیه ارزشمند را تشخیص دهیم؟

انواع صورت های مالی (Financial statements)

1. ﺗﺮازﻧﺎﻣﻪ ﯾﺎ ﺻﻮرت وﺿﻌﯿﺖ ﻣﺎﻟﯽ،خلاصه وضعیت مالی یک موسسه را دریک زمان معین نشان می‌دهد.
2. ﺻﻮرت ﺣﺴﺎب ﺳﻮد و زیان، که ﺧﻼﺻﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻋملیات ﯾﮏ ﺷﺮﮐﺖ را در ﯾﮏ دوره ﻣﺎﻟﯽ ﻧﺸﺎن می‌دهد.
3. ﺻﻮرت ﺣﺴﺎب ﮔﺮدش وﺟﻮه ﻧﻘﺪ، که ﺧﻼﺻﻪ تأمین ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﯾﮏ ﻣﻮﺳﺴﻪ و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ اﺳﺘﻔﺎده از مصارف را در فعالیت‌های ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری در ﯾﮏ دوره ﻣﺎﻟﯽ ﻧﺸﺎن می‌دهد.
4. ﺻﻮرت ﺣﺴﺎب ﺳﻮد و زﯾﺎن جامع، که تغییرات افزایشی یا کاهشی ناشی از درآمدها یا هزینه‌ها، اعم از تحقق‌یافته یا نیافته را در طی دوره مالی نشان می‌دهد.

حتما بخوانید: در کدام صندوق سرمایه‌گذاری کنیم؟

ﺗﺮازﻧﺎﻣﻪ

 ﺗﺮازﻧﺎﻣﻪ ﺻﻮرت مالی اﺳﺖ ﮐﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﺰارش داراﯾﯽ ها، ﺑﺪﻫﯽﻫﺎ و ﺣﻘﻮق ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺳﻬﺎم را در ﭘﺎﯾﺎن ﻫﺮ دوره ﻣﺎﻟﯽ ﻓﺮاﻫﻢ می‌کند.

ﺗﺮازﻧﺎﻣﻪ موقعیت ﻣﺎﻟﯽ ﯾﮏ ﻣﻮﺳﺴﻪ را در یک‌زمان ﻣﻌﯿﻦ (شامل دارایی ها، تعهدات اقتصادی موسسه و ﺣﻘﻮق ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺳﻬﺎم و ﻣﺎﻟﮑﯿﻦ ﯾﺎ ﺳﻬﺎﻣﺪاران ﻣﻮﺳﺴﻪ) ﻧﺸﺎن می‌دهد.

• اطلاعات ترازنامه

درترازنامه، دارایی ها در سمت راست و بدهی ها و حقوق صاحبان سهام که جمع آن‌ها معادل جمع دارایی ها است درسمت چپ نوشته می‌شود.

در ترازنامه عمدتاً دارایی ها به ترتیب سرعت تبدیل‌شدن به وجه نقد، بدهی ها بر اساس زمان سررسیدشان و حقوق صاحبان سهام به ترتیب کاهش بقاءشان طبقه‌بندی می‌شوند.

• اجزای ترازنامه

ترازنامه جزو صورت‌های مالی اساسی است که منعکس‌کننده اقلام دائمی واحد تجاری در پایان یک دوره زمانی مشخص است.

 در این گزارش خلاصه‌ای از دارایی‌ها، بدهی‌ها، سرمایه و حقوق صاحبان سهام معمولاً در پایان سال مالی شرکت ارائه می‌شود. در حقیقت ترازنامه بیان می‌کند یک شرکت چه میزان دارایی ( زمین، ساختمان و ..) و چه میزان بدهی (وام،حساب‌های پرداختنی و …) دارد.

حتما بخوانید: تحلیل فاندامنتال یا بنیادی چیست؟

صورت سود و زیان

صورت سود و زیان خلاصه‌ای از درآمدها و هزینه‌های واحد تجاری است برای یک دوره زمانی، که معمولاً ۱ ماهه، ۳ ماهه، ۶ ماهه و یک‌ساله است. این صورت مالی، سود یا زیان دهی شرکت را که نتیجه عملیات و تصمیمات مالی شرکت در طول یک دوره زمانی مشخص است را نشان می‌دهد. به‌صورت سود یا زیان، صورت حساب درآمد یا صورت حساب عملیات نیز گفته می‌شود و بیانگر عملکرد شرکت در یک دوره زمانی مشخص است.

گزارش سود یا زیان به دو صورت تهیه می‌شود:

الف.روش تک‌مرحله‌ای:

در این روش ابتدا کلیه درآمدها و در ادامه کلیه هزینه‌ها در زیر آن آورده می‌شود. حاصل تفاضل آن‌ها سود یا زیان قبل از کسر مالیات است.

ب.روش دومرحله‌ای:

در این روش ابتدا درآمدهای عملیاتی آورده می‌شود و سپس هزینه‌های عملیاتی در زیر آن آورده می‌شود. تفاضل این دو آیتم سود یا زیان ناخالص را به دست می‌دهد. در ادامه درآمدهای غیرعملیاتی و هزینه‌های غیرعملیاتی آورده می‌شود. حاصل تفاضل این دو آیتم را از سود ناخالص کسر می‌کنیم. سود یا زیان قبل از مالیات به دست می‌آید. با کسر مالیات به سود یا زیان بعد از کسر مالیات یا سود یا زیان خالص به دست می‌آید.

حتما بخوانید: بنجامین گراهام ؛ پدر سرمایه گذار ارزشی

اجزا صورت سود و زیان

صورت سود و زیان شامل عناصر اصلی زیر است :

درآمد

به‌صورت کلی درآمد عبارت است از افزایش در حقوق صاحبان سهام به‌جز مواردی که به آورده صاحبان سهام مربوط می‌شود.

انواع درآمدها به دو گروه طبقه‌بندی می‌شوند:

درآمدهای عملیاتی: درآمدهایی هستند که درنتیجه از فعالیت شرکت در راستای اساسنامه و باهدف رسیدن به‌منظور خاصی که برای آن به وجود آمده است، به دست می‌آیند.

درآمدهای غیرعملیاتی: گروهی از درآمدهای شرکت که در قالب اهداف اساسنامه شرکت نیستند درآمدها غیرعملیاتی نام دارند. به‌عنوان‌مثال شرکت زمینی را می‌خرد که مازاد بر نیاز شرکت است، زمانی که زمین را به فروش می‌رساند، درآمد کسب‌شده در گروه درآمدهای غیرعملیاتی قرار می‌گیرد.

برای روشن شدن موضوع را با مثالی ادامه می‌دهیم ؛ صاحب یک آموزشگاه زبان را فرض کنید ، درآمد اصلی یا عملیاتی از آموزش به دست می‌آید،همچنین در کنار آموزشگاه یک مغازه نیز وجود دارد که درآمد حاصل از آن به‌عنوان درآمد فرعی یا غیرعملیاتی ثبت می‌شود .

سایر درآمدها : سایر درآمدها شامل درآمدی می‌شود که از فعالیت اصلی موسسه به دست نمی‌آید به‌عبارت‌دیگر فعالیت فرعی موسسه می‌باشد (فعالیت اصلی و فرعی در بالا شرح داده شد). به‌طور مثال درآمد مغازه کنار جایگاه آموزشگاه زبان.
پیشنهاد می‌کنم حتما مقاله ” صورت حساب سود و زیان و نکاتی که در مورد آن باید بدانیم ” را مطالعه کنید.

نکته : درآمد حاصل از سود سپرده موسسه در بانک و یا درآمد حاصل از سرمایه گذاری در بورس یا فروش ارزهای خارجی جزو درآمد فرعی موسسه می‌باشد .

حتما بخوانید: ۲۰ پاراگراف برتر کتاب چگونه در بورس ۲ میلیون دلار بدست آوردم؟

هزینه ها

مفهوم کلی هزینه‌ها عبارت است از کاهش در حقوق صاحبان سهام

انواع هزینه‌ها در صورت های مالی به شرح زیر است:

هزینه‌های عملیاتی: این گروه از هزینه‌ها در بردارنده هزینه‎های فروش، بازاریابی، هزینه‌ها مالی و اداری شرکت هستند که ارتباط مستقیم با تولید شرکت ندارند اما امکان حذف آن‌ها از سازمان هم وجود ندارد و از الزامات بقای سازمان هستند.

هزینه‌های غیرعملیاتی: به کلیه هزینه‌هایی که در قالب هزینه بهای تمام‌شده کالا و هزینه‌های اداری و مالی و توزیع و فروش قرار نگیرد هزینه‌های غیرعملیاتی می‌گویند. این دسته از هزینه‌ها دائمی نیستند و با نوع عملکرد شرکت مرتبط نیستند.

بهای تمام‌شده کالای فروش رفته

هزینه های فروش (ب ت ک ف ) نشان‌دهنده هزینه کالاهای فروخته‌شده و یا خدمات ارائه‌شده در طول دوره حسابداری است .ازاین‌رو برای یک موسسه خرده‌فروشی ، هزینه فروش (ب ت ک ف) برابر خواهد بود با مجموع موجودی در آغاز دوره به‌اضافه خرید در طول دوره منهای موجودی انتهای دوره.

درصورتی‌که موسسه ،تولیدکننده محصولی باشد هزینه های فروش (ب ت ک ف ) علاوه بر موارد بالا شامل هزینه های محتمل شده برای تولید محصول که در طول دوره می‌باشد . هزینه های تولید مانند : دستمزد مستقیم ، مصرف مواد مستقیم ، استهلاک کارخانه و ماشین‌آلات ، سربار ساخت و…

پیشنهاد می‌کنم حتما مقاله “ آموزش تصویری ترازنامه و صورت سود و زیان شرکت های بورسی” را مطالعه کنید.

حتما بخوانید: افزایش سرمایه چیست؟

صورت جریان وجوه نقد

صورت جریان وجوه نقد گزارشی است که تغییرات در وجه نقد موسسه یا شرکت را که ناشی از فعالیت‌های عملیاتی و غیرعملیاتی، سرمایه گذاری و تأمین مالی در یک دوره زمانی است نمایش می‌دهد.

از بررسی صورت جریان وجوه نقد در صورت های مالی می‌توان نتایج زیر را استنباط کرد:

• توانایی شرکت در پرداخت بدهی‌های خود.
• توانایی شرکت در پرداخت سود به سهامداران.
• انعطاف‌پذیری شرکت در زمینه تأمین مالی عملیات تجاری یا تولیدی خود.

حتما بخوانید: نسبت مالی ROA و ROE در تحلیل بنیادی

• فعالیت‌های عملیاتی به فعالیت‌های اصلی درآمد شرکت مرتبط است. عموماً جریان‌های نقدی ناشی از فعالیت‌های عملیاتی اثرات نقدی مبادلات و رویدادهای اقتصادی هستند که در تعیین سود عملیاتی لحاظ می‌شوند.
• فعالیت‌های سرمایه گذاری شامل اعطای وام و وصولی‌های اقساط آن، خرید و فروش دارایی‌های ثابتی است. که انتظار می‌رود سال‌ها برای شرکت درآمد کسب نمایند و خرید و فروش اوراق بهادار می‌باشد.
• فعالیت‌های تأمین مالی نیز شامل استقراض وجه نقد از اعتباردهندگان و بازپرداخت مبالغ استقراض شده و دریافت منابع از مالکان و بازگشت سرمایه گذاری آن‌ها است.

صورت سود و زیان جامع

گزارشی که کلیه تغییرات افزایشی یا کاهشی ناشی از درآمدها یا هزینه ها اعم از تحقق‌یافته و یا تحقق‌نیافته را طی دوره مالی نشان دهد؛ صورت سود و زیان جامع نامیده می‌شود.

صورت سود و زیان جامع باید موارد زیر را به ترتیب نشان دهد:

1. سود یا زیان خالص دوره طبق صورت سود و زیان
2. سایر درآمدها و هزینه های شناسایی‌شده به تفکیک

حتما بخوانید: نسبت P/E چیست؟ هرآنچه لازم است درباره آن بدانیم

نمونه‌هایی از این قبیل درآمدها و هزینه‌ها عبارت‌اند از :

1. درآمدها و هزینه های ناشی از تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت مشهود
2. مبلغ تجدید ارزیابی سرمایه گذاری ها که تحت عنوان دارایی غیر جاری طبقه‌بندی می‌شوند.

نتیجه‌گیری مقاله صورت های مالی:

امیدوارم به‌خوبی به اهمیت  کاربرد صورت های مالی در تحلیل شرکت ها پی برده باشید. در تحلیل بنیادی شرکت ها، با این مفاهیم زیاد سروکار داریم. به یاد داشته باشید در تحلیل بنیادی مهم‌ترین اصل آگاهی از روند سودآوری شرکت درگذشته و ادامه این روند در آینده است که با تحلیل صورت های مالی می‌توان از آن آگاهی پیدا کرد.

اگر سؤالی درباره صورت های مالی دارید و یا می­‌خواهید درباره سایر فاکتور های موثر در تحلیل بنیادی اطلاعات بیشتری کسب کنید حتماً با ما درمیان بگذارید. تیم پشتیبانی کالج تی ­بورس و کارشناسان ما آماده پاسخگویی به سوالات شما عزیزان است.