بازار آتی چیست؟ چه ویژگیها و مزایایی دارد؟
2 می 2019
ارسال شده توسط تحریریه تیبورس
فهرست مطالب مقاله بازار آتی چیست؟ چه ویژگیها و مزایایی دارد؟
بازار آتی در همه جهان از زمان شکل گیری به دلیل ویژگی های ممتاز خود موفق به جذب سرمایه گذاران متعددی شده است. خوشبختانه در ایران بازار آتی سکه به همت بورس کالا از آذر ماه سال ۱۳۸۷ راه اندازی شد و اکنون با تجربهای نزدیک به یک دهه به بلوغ خود رسیده است.بدیهی است استفاده از مزیتهای استثنایی این بازار نیازمند کسب دانش کافی است. با توجه به ماهیت رقابتی این بازار، آگاهی از قوانین و دستورالعمل ها، شناخت روش ها و ابزارهای تحلیلی، توانایی تدوین استراتژی صحیح معاملاتی و مطلع بودن از خطرات و ریسک های بالقوه موجود، امری ضروری است.در این مقاله و مقالات بعدی که توسط تیم تولید محتوای آموزشی کالج تی بورس تهیه می گردد، به بررسی قراردادهای بازار آتی و نحوه معامله شدن آن می پردازیم.
قرارداد آتی (Future market) چیست؟
قرارداد آتی قراردادی است که فروشنده براساس آن متعهد می شود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص(سکه طلا، زعفران) را به قیمتی که الان تعیین میکنند بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد میشود آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند.مزیت های مهم بازار آتی
- وجود اهرم در معاملات (یعنی میتوانیم با چندین برابر پول خود معامله کنیم)
- دو طرفه بودن بازار (هم از بالا رفتن قیمت میتوان سود کرد و هم از افت قیمتها).
اهرم مالی بازار آتی چیست؟
چنانچه میدانید از اهرم در مواقعی استفاده میشود که میخواهیم با وارد کردن نیرویی کوچک، نتیجهای بسیار بزرگ تر بدست آوریم. افراد با هوش مالی بالا همواره به دنبال یافتن فرصتهای سرمایه گذاری با قابلیت اهرمی هستند، اهرم میتواند با تغییر در زمان، نتیجه نهایی، مواد اولیه و یا سرمایه اولیه، به سرمایه گذاران فرصت ثروتمند شدن دهد.همچنین استفاده اشتباه از وضعیت های اهرمی میتواند منجر به شکست های سنگین مالی شود، لذا افرادی با درجه ریسک پذیری بالاتر و هوش و ذکاوت بالا همواره به دنبال سرمایه گذاری های با اهرم بالاتر هستند.بازار آتی این اهرم را از طریق سرمایه اولیه برای معامله گران ایجاد کرده است. یعنی با در اختیار داشتن مبلغ یک دهم قرارداد میتوانند بر روی کل قرارداد سرمایه گذاری کنند و سود ۱۰ برابری و یا زیان ۱۰ برابری به حساب آنها منظور گردد.در معاملات آتی مشتری با واریز مبلغی به عنوان ضمانت نزد بورس کالا اقدام به خرید و یا فروش می نماید، در صورت پیش بینی درست قیمت ، سود مشتری به حسابش واریز و در صورت زیان از مبلغ ضمانت مشتری برداشت و به حساب طرف مقابل واریز می گردد.حتما بخوانید: قرارداد آتی سبد سهام چیست و چگونه معامله میشود؟
دو طرفه بودن بازار آتی به چه معناست؟
در بازار فیزیکی (نقدی) افراد وقتی محصولی را خریداری می کنند این انتظار را دارند که قیمت افزایش یابد تا آنها با فروش در قیمت بالاتر سود کسب کنند. یعنی معامله گران فقط زمانی میتوانند از بازار سود کسب کنند که قیمت ها رشد کند. ولی زمانی که قیمت در حال کاهش است عملا نمیتوانند انتظار سود داشته باشند.برخلاف بازار نقدی در معاملات آتی ، افراد می توانند هم در جهت افزایش قیمت و هم در جهت کاهش قیمت سود کسب کنند. یعنی وقتی قیمت افزایش می یابد افراد در قیمت پایین خرید خود را انجام داده و در قیمت بالاتر آن را به فروش می رسانند. از طرفی وقتی سرمایه گذاران پیش بینی میکنند که قیمت ها کاهش خواهد یافت، در قیمت بالاتر اقدام به پیش فروش سکه کرده و پس از کاهش قیمت ها اقدام به خرید همان تعداد سکه می کنند و از اختلاف بین فروش و خرید منفعت کسب می کنند. این سبب می شود که بدون توجه به شرایط اقتصادی شما بتوانید با تشخیص درست جهت بازار از حرکت قیمت ها در هر طرف کسب سود کنید.وجه تضمین قرارداد آتی چیست؟
در قرارداد آتی به منظور اطمینان از انجام تعهدات، هر یک از طرفین معامله درصدی از ارزش قرارداد را به عنوان “وجه تضمین اولیه” نزد کارگزار سپردهگذاری میکنند که متناسب با تغییر ارزش قراردادهای آتی، حساب هر یک از طرفین تعدیل میشود. بر همین اساس مبلغ وجه تضمین اولیه متغیری است که بر اساس فرمول تسویه روزانه قراردادهای آتی در بورس کالا تعیین و اعلام می شود، بنابراین با کاهش قیمت ها، این مبلغ از حساب سپرده خریدار کسر و به حساب سپرده فروشنده افزوده میشود و بالعکس.حتما بخوانید: بورس کالا چیست و نحوه انجام معامله در بورس کالا چگونه است؟
اساس تعیین قیمت معاملات بازار آتی چگونه است؟
قیمت قرارداد آتی یک کالا در بورس از طریق تعامل نیروهای عرضه و تقاضا در بازار طی یک جلسه معاملاتی بطور شفاف و آزاد تعیین میگردد.لازم به ذکر است که انتظارات مشتریان نسبت به شرایط کسب و کار در بازار، تغییرات قیمتی ،تعدیلات فصلی و … نیز علاوه بر عوامل عرضه و تقاضای بازار نقش مهمی را در تعیین قیمت ایفا میکنند.همچنین عوامل دیگری مثل شرایط تولید، عرضه محصولات جانبی، وجود محصول نهایی در بازار، در دسترس بودن نیروی کار، میزان موارد مصرف کالای موردنظر، حمل و نقل، نرخ بهره و هزینه فرصت و سرمایه مشتریان بازار نیز نقش مهمی را در تعیین قیمت های آتی ایفاء میکنند.ویژگی کالاهای پذیرفته شده در بورس چیست؟
در بورس کالا اقلام مختلف کالایی نظیر فلزات، کالاهای کشاورزی، محصولات صنعتی و معدنی قابل معامله و پذیرش هستند به شرط اینکه استانداردها و شرایط مورد نظر بورس را کسب نمایند.لذا ویژگی اصلی کالاهای بورسی احراز شرایط استاندارد بورس جهت معامله میباشد که این شرایط شامل کیفیت کالا، نحوه تحویل، اندازه قراردادها ، کارمزدها، جریمهها و … است.آیا معاملات بازار آتی خطرناک است؟
معاملات آتی خطر ندارد. معامله گرانی خطرناکاند که معامله آتی را نمیشناسند ولی وارد معامله آتی میشوند. روش تسویه را نمیدانند و با چگونگی پوشش ریسک آشنایی ندارند. از این رو لازم است معامله گران قبل از هر چیز با معاملات آتی آشنا شوند.معاملات بازار آتی، چه منافعی برای معامله گران دارد؟
۱٫ مدیریت نمودن ریسک معامله از طریق پوشش دادن آن (Hedging)
در معاملات بازار آتی سرمایه گذاران میتوانند از قرار گرفتن دارائی هایشان در معرض نوسانات قیمت بازار جلوگیری نمایند و با خرید و فروش به موقع قراردادهای آتی، زیان خود را کاهش داده یا از آن جلوگیری نمایند.حتما بخوانید: اوراق مشارکت چیست و چگونه اوراق مشارکت بخریم؟
۲٫ استفاده از منافع اهرم مالی (Leverage)
معامله قراردادهای آتی در برگیرندهی مقدار زیادی ریسک است و به معامله گران فرصت بدست آوردن سود زیادی را نیز میدهد. معامله گر با یک سپرده اولیه اندک، میتواند معادل ارزش دارایی را کنترل کند.۳٫ کمک به کشف قیمت
تقابل عرضه و تقاضا در بازار منجر به کشف قیمت میگردد از این رو به دلیل حجم بالای اینگونه معاملات، قیمت های عادلانه و شفاف از این بازار استخراج میگردد و نهایتا این شرایط به نفع تولیدکننده و مصرف کننده خواهد بود.۴٫ امکان نقد شوندگی زیاد قرارداد آتی در دست معامله گر
در قراردادهای آتی برای اینکه سرمایه گذار قادر به فروش قرارداد آتی باشد نیاز به مالک بودن آن کالا یا دارایی معین ندارد، بلکه با عمل پیش فروش میتواند یک قرارداد آتی را در بازار بفروشد و در صورت نیاز به تحویل، آنرا از بازار فیزیکی تهیه نماید.۵٫ تضمین معاملات توسط اتاق پایاپای بورس
اتاق پایاپای بورس هر نقش مهمی را جهت تضمین عملکرد مالی قراردادهای آتی معامله شده در بورس ایفاء میکند و به عنوان پشتوانه قابل اطمینان برای طرفین معامله خریدار و فروشنده در اجرای سالم معاملات آتی در بورس است.بدین صورت که ریسک طرف مقابل را حذف میکند و در حقیقت اتاق پایاپای هر بورس در مقابل خریدار نقش فروشنده و در مقابل فروشنده نقش خریدار را ایفاء میکنداز این جهت کلیه قراردادهای آتی معامله شده در بورس را تضمین نموده و سرمایه گذاران از این جهت اطمینان خاطر حاصل مینمایند.۶٫ سرعت نقد شوندگی
با ورود معاملات بازار آتی به بورس سرعت نقدشوندگی در بازار و نیز نقدینگی در بازار افزایش مییابد و سرمایه ها بصورت جهت دار به بورس بازمیگردد.حتما بخوانید: بازارگردان کیست و چه وظایفی دارد؟
۷٫ استاندارد شدن قرار داد ها
کلیه قراردادهایی که در بورس معامله میشوند، باید استانداردهای لازم را دارا باشند و در کلیه بورس ها واحد پذیرش و استاندارد کالا فعالیت دارند که محصولات را از نظر کمیت و کیفیت با استاندارد تعریف شده توسط بورس تطبیق می دهند. بنابراین محصولاتی که وارد بورس می شوند به قراردادی استاندارد تبدیل میشوند.۸٫ هزینه اندک معاملات
مطالعات نشان داده است که معاملات آتی هزینه های معادل یک دهم هزینه معاملات سهام را دارد.نتیجه گیری:
در این مطلب به زبان ساده با تعریف قرارداد آتی و مزایای آن آشنا شدیم. دانستیم که وجود اهرم در معاملات و دو طرفه بودن بازار به ما کمک میکند تا سود قابل توجهی از سرمایه گذاری خود به دست آوریم. همچنین بازار آتی هم برای کسانی مورد استفاده است که قصد دارند ریسک خود را کاهش دهند و هم برای نوسان گیران که قصد دارند از تغییرات قیمت سود کسب نمایند.به طور کلی با توجه به این مزایا ،این بازار می تواند جزء گزینههای مناسب برای سرمایه گذاری باشد. در مقالات بعدی با مفاهیم اصلی و کاربردی بازار آتی آشنا خواهیم شد. لطفا نظرات و پیشنهادات خود را با ما در میان بگذارید. تیم پشتیبانی کالج تی بورس و کارشناسان ما آماده پاسخگویی به سؤالات شما عزیزان هستندمقالاتی که پیشنهاد میکنیم برای آموزش رایگان سرمایه گذاری مطالعه کنید
4.2/5 - (6 امتیاز)
1 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
سپاس از شما بابت توضیحاتتون
آیا شاخص و روند بازار آتی کالا به بازار بورس ایران ارتباط داره و نوسانات این دو بازار به هم ارتباط دارند؟