تابلوخوانی بورس کالا در بخش قراردادهای آتی

بازار آتی تاریخی طولانی دارد و به دوران معامله گران برنج در ژاپن پیش از صنعتی شدن برمی‌گردد. در سال ۱۶۹۷، بورس برنج دوجیما در ژاپن تاسیس شد و مردم در آن بازار به معامله قراردادهای آتی برنج می‌پرداختند. قراردادهای آتی کالا با تاسیس بورس فلزات لندن در سال ۱۸۷۷ وارد انگلستان شد. البته یکی از قدیمی‌ترین بورس های کالا در آمریکای شمالی قرارداد. این بورس، هیئت تجارت شیکاگو (CBOT) نام دارد که در سال ۱۸۴۸ تاسیس گردید.باوجود چنین نقاط عطفی در تاریخ، معاملات آتی به قسمتی بسیار مهم از صنعت معامله گری و سرمایه گزاری تبدیل‌شده است. معاملات آتی به افراد کمک می‌کند تا از سرمایه گذاری خود در برابر ریسک محافظت کنند و همچنین این قراردادها روشی برای کسب سود از طریق پیش‌بینی قیمت‌ها است. قراردادهای آتی با دورهم جمع‌کردن بازیگران اصلی بازار شامل تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، است؛ اما مفهوم قراردادهای آتی چیست و چگونه تابلوی قیمت‌های هرکدام از این قراردادها را می‌توان خواند؟ در ادامه به این سؤالات در قالب یک راهنمای سریع پاسخ داده خواهد شد.

حتما بخوانید: قراردادهای آتی ابزار پوشش ریسک یا ابزار پر ریسک؟

نکات کلیدی

• قراردادهای آتی بین دو طرف قرارداد معامله می‌شود، جایی که خریدار توافق می‌کند تا مقدار مشخصی از محصول را باقیمتی توافق شده در تاریخ مشخصی در آینده از فروشنده خریداری نماید.
• برخی ویژگی‌های تابلوی قیمت قراردادهای آتی شامل قیمت آغازین، بالاترین و پایین‌ترین قیمت، قیمت پایانی، حجم معامله و تغییر قیمت پس از هر معامله هست.
• نماد هر قرارداد، محصول موردنظر، ماه و سال هر قرارداد را نشان می‌دهد.

قرارداد آتی چیست؟

قرارداد آتی، قراردادی مالی بین دو طرف خریدار و فروشنده است. خریدار توافق می‌کند تا مقدار مشخصی از محصول مانند ارز، کالا مثل زعفران، پسته، نقره یا هر دارایی مالی دیگر که قرارداد آتی آن موجود است را از فروشنده در تاریخی معین در آینده و باقیمتی از پیش توافق شده خریداری نماید. تمام اطلاعات موردنیاز معامله در بدو آغاز قرارداد برای طرفین موجود است. خریدار بایستی محصول مورد معامله را صرف‌نظر از قیمت بازاری آن محصول در تاریخ تعیین‌شده با همان قیمت توافق شده در ابتدا قرارداد خریداری نماید.باوجوداینکه روش فوق، روش سنتی مرسوم در بازار آتی است. اما اکثر معامله گران هیچ‌گاه محصول را به‌صورت فیزیکی تحویل نمی‌گیرند. چه محصول تحویلی بشکه نفت باشد یا زعفران و یا کیسه‌ای گندم. در عوض معامله گران بر اساس نوسانات قیمتی قراردادها به کسب سود یا زیان می‌پردازند. اغلب معامله گران موقعیت خرید یا فروش خود را پیش از فرارسیدن تاریخ تحویل فیزیکی پایان می‌دهند و می‌بندند. اولین قدم معامله در بازار آتی توانایی خواندن تابلو بورس کالا است.

حتما بخوانید: مدیریت سرمایه در بازار آتی

نکته مهم: اگر قصد ورود به بازار آتی رادارید، توانایی خواندن تابلوی قیمت قرارداد آتی از اهم پیش‌نیازهای ورود به این بازار است.فعالیت‌های معاملاتی آتی در سال ۲۰۱۹ به میزان ۱۲% رشد داشته است. و به ۲۴/۱۹ میلیارد قرارداد رسیده است. این آمار جهشی بزرگ از سال ۲۰۱۳ که تعداد قراردادها ۲۲/۱۲ میلیارد بوده است را نشان می‌دهد.

اطلاعات تابلوی قیمت قراردادهای آتی

هنگامی‌که به تابلوی قیمت قراردادهای آتی از طریق هر درگاه یا وب‌سایتی نگاه می‌کنید اطلاعات اصلی و مهم مشابهی را خواهید دید. این اطلاعات شامل:

• باز (Open): قیمت اولین تراکنش روز
• بیشترین (High): بالاترین قیمت قرارداد در طول جلسه معاملاتی
• کمترین (Low): پایین‌ترین قیمت قرارداد در طول جلسه معاملاتی
• آخرین معامله (Settle): قیمت پایانی در انتهای جلسه معاملاتی
• تغییر (Change): تغییر بین قیمت پایانی جلسه معاملاتی فعلی و قیمت پایانی جلسه گذشته. این تغییر معمولاً به‌صورت ارزش دلاری در بورس بین‌الملل یا ارزش ریالی در بورس ایران و همچنین به‌صورت درصد تغییرات نشان داده می‌شود.
• موقعیت‌های باز (Open Interest): تعداد قراردادهای آتی که با انجام معاملات مشابه ولی معکوس خنثی یا منقضی نشده است.
• حجم (Volume): تعداد قراردادهایی که چند دست طی جلسه معاملاتی ردوبدل شده است.
• بورس (Exchange): نام بورس فیزیکی که از طریق آن قرارداد معامله می‌شود.
• نماد قرارداد (Contract/Ticker): هر قرارداد دارای یک نام یا کد خاص است که ماهیت قرارداد و تاریخ انقضاء آن را نشان می‌دهد. این ویژگی به این دلیل است که قراردادهای بسیاری طی سال معامله می‌شوند و تمامی آن‌ها نیز تاریخ انقضاء خاص خود رادارند.

حتما بخوانید: بازار آتی چیست؟ چه ویژگی‌ها و مزایایی دارد؟

خواندن تابلوی بورس کالا و قراردادهای آتی

اغلب منابع، اطلاعات بالا را همراه با نمودار به نمایش می‌گذارند. در اینجا مثالی از تابلو بورس کالا وال‌استریت ژورنال را ملاحظه می‌کنیم:در بالای تصویر سمت راست قرارداد آتی ذکرشده است که زعفران (SAF) است. و تاریخ انقضاء آن نیز ماه تیر است. همچنین در ستون سوم و بالای تصویر قیمت جاری و میزان نوسان نشان داده‌شده است. همچنین این تابلو حجم معاملات (Volume)، آخرین و قیمت تسویه دیروز و تعداد موقعیت‌های باز (Open interest) را نشان می‌دهد.

قرارداد آتی شاخص های بازار بورس نیویورک و شباهت آن با آتی کالا ایران

قراردادهای آتی شاخص نیز تابلویی مشابه با قراردادهای آتی کالا دارند. حال به تابلویی دیگر توجه می‌کنیم که اطلاعات قیمتی را برای چند قرارداد (تاریخ انقضاء متفاوت) در یک قرارداد آتی مشخص به نمایش گذاشته است. به‌عنوان‌مثال تصویر پایین مربوط به تابلوی قیمت آتی E-mini S&P 500 است. که در بورس کالای شیکاگو (CME) معامله می‌شود.تابلو زیر اطلاعات قیمتی موردنیاز برای قراردادهای با تاریخ انقضاء مختلف را نشان می‌دهد. در این تصویر نیز تاریخ انقضاء، آخرین قیمت (last)، تغییر (change)، قیمت بسته/پایانی دیروز (Proir settle)، قیمت باز (open)، بیشترین (high)، کمترین (low)، حجم (volume) و دامنه نوسان امروز (Hi/Low Limit) را نشان می‌دهد.

حتما بخوانید: قرارداد آتی سبد سهام چیست و چگونه معامله می‌شود؟

دامنه نوسان، آستانه تغییر تعیین‌شده توسط بازار بورس است. اگر قیمت به یکی از این سطوح برسد (البته بسیار از قیمت‌های مورد معامله فاصله دارد) معاملات متوقف می‌شود. تا معامله گران بتوانند آرامش خود را حفظ کنند و نظم و آرامش مجددا به بازار بازگردد.قراردادهایی که تاریخ انقضاء آن‌ها نزدیک تر است بالاتر و قراردادهای با تاریخ انقضاء دیرتر پایین تر نشان داده‌شده‌اند. نکته قابل‌توجه این است که حجم در قراردادهایی که تاریخ انقضاء آن‌ها نزدیک تر است معمولاً بیشتر است. این اتفاق به این دلیل است که معامله گران موقعیت خود را پیش‌ازتاریخ انقضاء می‌بندند. هنگامی‌که یک قرارداد منقضی می‌شود، حجم آن به نزدیک‌ترین قرارداد پس‌از آن منتقل می‌گردد.

نماد قراردادها

نماد قراردادها بازار کالا ایران به این شکل ساخته می‌شوند:

1. سه حرف یا دو حرف ابتدایی نماد کالای مورد معامله در قرارداد زعفران (SAF) پسته (PS) نقره (SIL) زیره (CS) صندوق طلای لوتوس (ETC) زعفران پوشال (OSF)
2. ماه تحویل کالا و اتمام قرارداد
3. سال انقضای قرارداد

از جدول بالا می‌توان دریافت که اگر می‌خواهیم قرارداد آتی زعفران با تاریخ انقضاء آبان را معامله کنیم بایستی در تابلو بورس کالا به دنبال قراردادی با نماد SAF باشیم. به همین شکل نماد قراردادی که در آبان منقضی می‌شود نیز در تابلو بورس کالا AB خواهد بود.سال هر قرارداد نیز با دو رقم سمت راست هرسال مشخص می‌شود: قراردادهای سال ۱۴۰۰ را “۰۰” و قراردادهای سال ۱۴۰۱ نیز “۰۱” نوشته می‌شوند.

کلام آخر

یادگیری تابلو بورس کالا و بازار آتی مقداری تمرین نیاز دارد. اطلاعات و قراردادهای بسیار زیادی وجود دارند. تائید سیگنال‌های خریدوفروش را می‌توان از این تابلو به دست آورد.منبع: ترجمه شده از سایت investopedia