صکوک یا اوراق سلف چیست؟
فهرست مطالب مقاله صکوک یا اوراق سلف چیست؟
صکوک یا اوراق سلف (Induction papers) برای اولین بار در سال ۲۰۰۱ میلادی توسط کشور بحرین منتشر شد. بحرین اولین کشور حوزه خلیج‌فارس بود که اقدام به انتشار اوراق دولتی به ارزش بیست‌وپنج میلیون دلار امریکا کرد، این اوراق سه‌ماهه و مطابق قوانین اسلامی بود و با عنوان صکوک سلم منتشر شد. صکوک و قرارداد سلف قراردادی است که در آن عرضه‌کننده، بخشی از دارایی خود را در مقابل دریافت وجوه نقد به فروش می‌رساند. در این مقاله قصد داریم به توضیح اوراق سلف بپردازیم. با ما همراه باشید.
صکوک یا اوراق سلف چیست؟
قرارداد سلف (Induction papers) چیست؟
قرارداد سلف، قراردادی است که فروشنده جهت تامین مالی این قرارداد را می‌بندد. در حقیقت فروشنده از طریق قرارداد سلف، وجه موردنیاز خود را از خریدار می‌گیرد و در تاریخ مشخصی کالای مشتری را به او تحویل می‌دهد. بر طبق این قرارداد، کالاها باقیمتی پایین‌تر از قیمت نقدی، به مشتریان فروخته می‌شود.حتما بخوانید: قرارداد اختیار معامله چیست؟فرض کنید مدیر کارخانه‌ای متوجه می‌شود در ماه‌های آینده نیاز به کالایی دارد، او می‌تواند آن کالا را از کارخانه‌ای که تولیدکننده آن کالاست و نیاز به وجه نقد جهت تکمیل کالا دارد، خریداری کند. این دو کارخانه قرارداد سلف میان خود می‌بندند و طی این قرارداد، خریدار پول خرید کالا را به‌طور کامل و نقد در موقع انعقاد قرارداد پرداخت می‌کند و معمولاً مبلغ پرداختی پایین‌تر از قیمت کالای تکمیل‌شده است.
انگیزه خریدار در قرارداد صکوک سلف چه می‌تواند باشد؟
- تأمین مواد اولیه موردنیاز
- اطمینان از قیمت خرید مواد اولیه باقیمت مناسب‌تر
- برنامه‌ریزی برای تولید و فروش
انگیزه فروشنده در قرارداد صکوک سلف چه می‌تواند باشد؟
- تأمین منابع مالی برای پوشش هزینه‌های تولید
- اطمینان از فروش محصول بعد از تولید
- برنامه‌ریزی برای تولید و فروش
حتما بخوانید: صندوق سرمایه گذاری چیست؟
محدودیت‌های صکوک یا قرارداد سلف
صکوک یا قرارداد سلف محدودیت‌هایی نیز دارد که مهم‌ترین آن، غیرقابل‌انتقال بودن آن است؛ یعنی خریدار این قرارداد باید تا زمان تحویل گرفتن کالا منتظر بماند. به‌نوعی می‌توان گفت که دارندگان قرارداد سلف با مشکل نقد شوندگی مواجه هستند و نمی‌توانند نسبت به نوسانات قیمت‌ها واکنش نشان دهند. علاوه بر این، هیچ بازار ثانویه‌ای هم برای معامله اوراق سلف وجود ندارد. برای رفع این مشکلات، قرارداد دیگری طراحی‌شده که پیش از رسیدن به سررسید می‌توان آن قرارداد را به افراد دیگری انتقال داد، به این قرارداد، قرارداد سلف موازی استاندارد گفته می‌شود.حتما بخوانید: بازار آتی چیست؟ چه ویژگی‌ها و مزایایی دارد؟
قرارداد سلف موازی استاندارد چیست؟
جهت برطرف کردن محدودیت‌های قرارداد سلف، قرارداد سلف موازی استاندارد ایجاد شد. قرارداد سلف موازی استاندارد مانند قرارداد سلف است. با این تفاوت که دارنده یا خریدار قرارداد می‌تواند قبل از رسیدن به سررسید تعیین شده در قرارداد، معادل دارایی پایه خریداری‌شده را به شخص دیگری واگذار کند. قرارداد سلف موازی استاندارد از ابزارهای مالی بورس کالا است و قابلیت معامله در بازار ثانویه را نیز دارد.مزایای قرارداد سلف موازی استاندارد:
- امکان واگذاری قرارداد به شخصی دیگر
- پرداخت اصل و سود (حداقل سود تضمینی) اوراق به سرمایه‌گذاران
- تضمین نقد شوندگی اوراق به دلیل وجود بازار گردان‌ها
- معافیت مالیاتی قراردادهای سلف
حتما بخوانید: بورس کالا چیست و نحوه انجام معامله در بورس کالا چگونه است؟
چه افرادی می‌توانند از اوراق سلف استفاده کنند؟
شرکت های تولیدی که با کسری بودجه و نقدینگی مواجه هستند معمولاً از این اوراق استفاده می‌کنند. پس عرضهکنندگان این اوراق، می‌توانند شرکت‌های تولیدی باشند. در مقابل عرضهکنندگان، متقاضیان و خریداران هستند. منظور از خریداران، سرمایه‌گذاران و افرادی است که منابع مالی جهت سرمایه گذاری دارند. این سرمایه گذاران می‌توانند افراد حقیقی یا حقوقی و شرکت ها باشند که به دنبال سود هستند. شما می‌توانید از طریق صفحه معاملاتی خود در کارگزاری این اوراق را خریداری کنید.نقد شوندگی اوراق سلف موازی استاندارد
با توجه به این موضوع که همه مردم از این نوع اوراق استفاده نمی‌کنند، شاید این دیدگاه به وجود آید که این اوراق نقد شوندگی خوبی نداشته باشند اما نگران این موضوع نباشید، چون بازارگردان هایی وجود دارند که اگر شما قصد فروش اوراق خود را داشته باشید اما در آن زمان مشتری وجود نداشته باشد، بازارگردان این اوراق را از شما خریداری می‌کند پس نگرانی در این مورد نداشته باشید.حتما بخوانید: اوراق مشارکت چیست و چگونه اوراق مشارکت بخریم؟
کالاهای قابل‌انتشار در قالب اوراق سلف
ویژگی‌های موردنیاز کالاها برای اینکه بتوانند در قالب قرارداد سلف موازی معامله شوند:- اولین و مهم‌ترین ویژگی این است که باید قابلیت انتقال فیزیکی کالا وجود داشته باشد؛ مانند شمش فولاد، ورقه گرم فولاد، سنگ‌آهن، نفت و…
- دومین مورد این است که این کالاها و دارایی‌ها محدودیت قیمتی نداشته باشند، یعنی از طریق دولت قیمت‌گذاری نشوند.
مراحل انتشار اوراق سلف موازی استاندارد
اگر شرکت یا تولیدکننده‌ای قصد داشته باشد یکی از دارایی‌های خود را در قالب قرارداد سلف جهت تأمین بودجه بفروشد، باید مراحل زیر را طی کنند.گام ۱: شرکت باید به یک نهاد مالی به‌عنوان مشاور و اخذ مجوزهای لازم مراجعه کند و ضمن عقد قرارداد و تهیه امید نامه، باید بازار گردان خود را هم مشخص کند.گام ۲: مشاور، به شرکت بورس کالا مراجعه می‌کند و مدارک لازم را جهت بررسی به آن‌ها تحویل می‌دهد. گام ۳: مشاور، تضمین موردقبول شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه را آماده می‌کند.گام ۴: درصورتی‌که در مراحل قبل مشکلی وجود نداشته باشد، مشاور جهت انتشار اوراق سلف موازی به بورس کالا مراجعه می‌کند.اقدامات لازم برای خرید اوراق سلف موازی استاندارد
گام اول: مراجعه به کارگزاری و ثبت‌نام در سامانه سجام برای دریافت کد بورسیگام دوم: صدور کد بورسی یا سهامداریگام سوم: ارائه درخواست خرید به کارگزاریگام چهارم: خرید اوراق سلف موازی استانداردحتما بخوانید: بازار آتی سکه چیست؟ چطور در آن سرمایه گذاری کنیم؟
دیدگاهتان را بنویسید