هر فرد برای سرمایه گذاری مازاد پول حاصل از درآمدهای خود، نیازمند آن است که بهترین راه سرمایه گذاری مناسب خود را پیدا کند. ابتدا هر سرمایه گذار تا به چند سوال در ذهن خود پاسخ نداده است بهتر است هیچ سرمایه گذاری ای انجام ندهد. در غیر اینصورت ممکن است سرمایه گذاری انجام شده بجای آنکه بازدهی داشته باشد منجر به زیان فرد شود. سرمایه گذار باید بداند که دقیقا پول خود را در کجا می‌خواهد سرمایه گذاری کند؟ همچنین برای چه مدت می‌خواهد پول خود را سرمایه گذاری کند؟ میزان ریسک پذیری خود را بداند؟ چه مقدار از پول خود را حاضر است سرمایه گذاری کند؟

در بازار بورس دو روش سرمایه گذاری وجود دارد:

روش سرمایه‌گذاری مستقیم

هر فرد با مراجعه به یک کارگزاری و پیمودن فرایند ثبت نام و دریافت کد بورسی اختصاصی خود می‌تواند به خرید و فروش اوراق بهادار در بازار بورس بپردازد. بدیهی است که در این روش فرد نیاز به آموزش های قبلی دارد و سرمایه گذار می بایست تخصص و وقت کافی برای بررسی وضعیت بازار و سهمی که می‌خواهد خرید نماید را داشته باشد.

حتما بخوانید: صندوق های سرمایه گذاری چیست؟

روش سرمایه گذاری غیر مستقیم

سرمایه گذاران از طریق واسطه می‌بایست به بازار بورس وارد شوند. به طوری که دیگر خود به طور مستقیم در بازار بورس فعالیت نداشته و سهمی را بررسی نمی‌کنند. صندوق های سرمایه گذاری مشترک از معروف‌ترین واسطه‌های بازار بورس اوراق بهادار هستند. این نهاد مالی با دریافت کارمزد از وجوه نقد سرمایه گذاران، سبد سهامی تشکیل می‌دهد که ریسک را برای سرمایه گذاران کاهش می‌دهد و بازدهی را بالا می‌برد. پرداخت کارمزد در واقع بهای بررسی و تحلیل  بازار و سهام گوناگون است که مدیر و اعضا صندوق  باید با دقت زیادی به این کار بپردازند تا بهترین فرصت سرمایه گذاری را پیدا کنند و از ریسک های بازار بگریزند. روش سرمایه گذاری غیر مستقیم برای افرادی که اطلاعات کافی و یا فرصت جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات شرکت های بازار بورس را ندارند توصیه می‌شود.

واحدهای سرمایه‌گذاری (Unit):

هر واحد سرمایه گذاری این صندوق را یونیت (Unit) می‌نامند. که با انتشار این واحدهای سرمایه گذاری اقدام به جذب وجوه سرمایه گذاران حقیقی یا حقوقی می‌کنند. صندوق های سرمایه گذاری مشترک با سرمایه گذاری در دارایی های مختلف برای وجوه دریافتی سودآوری حاصل می‌کنند. سرمایه گذاران می‌توانند در هرزمان که بخواهند واحدهای سرمایه گذاری خود را با ابطال به وجه نقد تبدیل نمایند. قیمت هر واحد صندوق یا یونیت می‌تواند برای هر روز متغییر باشد. هنگامی که سرمایه گذار یونیت خود را ابطال کند پول خود را به قیمت روز دریافت می‌کند. که این قیمت می‌تواند کمتر یا بیشتر از مبلغ اولیه سرمایه گذاری باشد. تمام صندوق های مشترک سرمایه گذاری در ایران تحت نظر سازمان بورس قرار دارند و با نظارت دقیق و قانونی مشغول به فعالیت هستند.

حتما بخوانید: ۳ گام اساسی در بازار بورس

چگونه می‌توان به یک معیار مناسب، جهت انتخاب برترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک بورسی دست یافت؟

سه رکن اساسی در هر صندوق سرمایه گذاری عبارت است از:‌

مدیر صندوق

رکن اجرایی است، فعالیت اصلی صندوق را بر عهده دارد و همچنین کلیه تصمیمات سرمایه‌گذاری را راهبری می‌کند. نتایج عملکرد را بصورت گزارش از طریق سایت و خبرنامه صندوق به اطلاع عموم سرمایه‌گذاران می‌رساند.

متولی صندوق

رکن نظارتی صندوق است که وظیفه نظارت مستمر بر عملکرد مدیر و ضامن صندوق در تطبیق با قوانین را برعهده دارد.

حتما بخوانید: معاملات فیوچرز چیست و چگونه انجام می شود ؟

ضامن صندوق

در واقع رکن تضمین، نقدینگی صندوق می‌باشد. بصورتی که اگر سرمایه گذاری تصمیم به خروج از صندوق را داشته باشد نقدینگی آن را تامین نماید. این رکن در صندوق های سرمایه گذاری یکی از مهم‌ترین امتیازات صندوق ها در ایران به شمار می رود. و برای افراد جذابیت زیادی دارد. زیرا با پذیرش این ریسک فوق‌العاده مهم سرمایه گذاران در هر زمان می‌تواند سرمایه خود را به ارزش روز به صورت وجه نقد دریافت نماید. حتی زمانی که امکان تامین نقدینگی از محل فروش دارایی‌های صندوق در آن زمان برای صندوق امکان‌پذیر باشد.

هفت عامل مهم در انتخاب یک صندوق سرمایه گذاری مناسب که باید بدانیم

1. سودآوری

2. عمر و اندازه صندوق

3. نوسان و ریسک

4. نسبت گردش سهام

5. ترکیب و تنوع دارایی ها

6. مدیریت

7. کارمزدها و هزینه‌های صندوق

حتما بخوانید: ۲ رفتار هیجانی که شما را از بورس دلسرد خواهد کرد

۱- سودآوری صندوق های سرمایه گذاری:

یقینا چیزی که برای هر سرمایه گذار بسیار حائز اهمیت هست میزان بازدهی یا همان سودآوری است. برای ارزیابی وضعیت صندوق ها می‌توان عملکرد یک، سه یا پنج ساله آن‌ها را مد نظر قرار داد. عملکرد صندوق نه تنها در مواقع رونق بازار، بلکه باید در مواقع رکود هم مورد بررسی قرار بگیرد. همچنین مقایسه وضعیت سود آوری صندوق با شاخص بازار”به عنوان نمایانگر کلی وضعیت بورس” معیار مناسبی جهت ارزیابی می‌باشد. توجه داشته باشید که بازدهی صندوق به تنهایی نمی‌تواند معیار مناسبی جهت انتخاب یک صندوق و یا رد آن باشد. زیرا عملکرد گذشته صندوق نشان دهنده‌ی عملکرد آینده‌ی آن نیست به ویژه اگر عمر صندوق کوتاه‌تر ازپنج سال باشد، پس شش عامل دیگر اهمیت زیادی دارند.

حتما بخوانید: شاخص s&p 500 چیست؟

۲- عمر و اندازه صندوق:

هنگامی که قصد سرمایه گذاری در یک صندوق را دارید وضعیت کلی آن را مورد بررسی قرار دهید تا مدت زمان فعالیت و اندازه دارایی آن را بدانید. صندوق های تازه تاسیس در بازار سرمایه به دلیل نوپا بودن معمولا اندازه کوچکی دارند. و در کوتاه مدت عملکرد خوبی را از خود نشان خواهند داد. به طوری که خود این صندوق های سرمایه گذاری مشترک خود در سهام کوچک‌تر که بازدهی بالایی دارند سرمایه گذاری می‌کنند. تا با این کار عملکرد صندوق را به مطلوبیت برسانند که یقینا مستمر نخواهد بود. نتیجه می‌گیریم که برای ارزیابی و سنجش توانایی مدیریت صندوق عملکردی طولانی مدت (۳ تا ۵ سال) از آن صندوق را  در کنار ارزش کل صندوق به عنوان یک معیار مهم بررسی کنیم.

۳- نوسان و ریسک

با اینکه صندوق های سرمایه گذاری را برای آینده نمی‌توان پیش بینی کرد. اما باتوجه به نوسان بازدهی گذشته در دوره های مختلف آن می‌توانیم به میزان پذیرش ریسک در آن صندوق پی ببریم. با مراجعه به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران ، اطلاعات صندوق ها به صورت سریع قابل مشاهده است. بررسی روند نمودار عملکرد صندوق ها از این جهت اهمیت زیادی دارد. که سود صندوق را با توجه به نوسانات مکرر در طول چند سال گذشته نمایش می‌دهد. برای مثال هنگامی که دو صندوق سرمایه گذاری برای انتخاب وجود داشته باشد، با فرض اینکه دو صندوق بعداز ۵ سال سود یکسانی بدست آورده باشند. باید دید که چطور به این بازدهی دسترسی پیدا کرده‌اند. کدام صندوق در شرایط مختلف بازار و نوسانات یک سال ضعیف و یک سال عالی عمل کرده است. کدام  یک با شیب ملایم‌تری به آن سود دست پیدا کرده است. قطعا صندوقی که با شیب ملایم و یکنواخت تر به بازدهی مورد انتظار رسیده باشد گزینه مناسب‌تری خواهد بود.

حتما بخوانید: ۱۰ نکته که هر سهام داری باید بداند

۴- نسبت گردش سهام در صندوق های سرمایه گذاری

نسبت گردش سهام در صندوق های سرمایه گذاری مشترک نشان دهنده آن است که چند درصد از منابع یک صندوق در طول یک سال در بازارسرمایه مورد داد و ستد قرار می‌گیرد. در واقع میزان خرید و فروش یک صندوق را به نمایش می‌گذارد. بدیهی است صندوقی که خرید و فروش زیادی انجام می‌دهد، هزینه های معاملات و مالیات بیشتری هم پرداخت می‌‌کند. از این نظر به ضرر سرمایه گذاران عمل خواهد کرد. با توجه به رابطه معکوس نسبت گردش سهام و بازدهی، سرمایه‌گذاران باید به دنبال صندوق‌هایی با میزان گردش پایین‌تر باشند که طبیعتا بازدهی بیشتری را در طول زمان کسب می‌کنند.

حتما بخوانید: صندوق طلا چیست و چگونه می‌توان در صندوق طلا سرمایه گذاری کرد؟

۵- ترکیب و تنوع دارایی‌ها صندوق ها

یکی از مهم ترین مواردی که باید مد نظر سرمایه گذار باشد بررسی سبد دارایی های صندوق است.تنوع بخشی و نوع ترکیب دارایی های سبد صندوق سرمایه گذاری است که به سرمایه گذاردرتصمیم گیری کمک میکند تا صندوقی را انتخاب کند که دارایی های آن بیشتر در صنعت های برتر بازار بورس سرمایه گذاری شده باشد تا ریسک خود را کاهش بدهد و بازدهی قابل قبولی کسب نماید.

۶- مدیریت صندوق های سرمایه گذاری

باید به یاد داشته باشیم هنگامی که اقدام به خرید واحدهای سرمایه گذاری در یک صندوق سرمایه گذاری مشترک می‌کنیم، در واقع اختیار سرمایه خود را به دست “مدیر صندوق” می‌سپاریم تا آن‌طور که او تصمیم می‌گیرد سرمایه ما را راهبری نماید. در واقع صندوق قرار است امین سرمایه ما در بازار سهام باشد. پس باید برای شناخت مدیر صندوق حتما سوابق فعالیتی وی را مطالعه و ازخوش‌نامی و اعتبار او در بازار مطمئن شویم. همچنین ترکیب سرمایه گذارانی که حاضر به تفویض اختیار سرمایه های خود به او شده‌اند گزینه مناسبی برای بررسی می‌باشد. مهم است بدانیم که حتما اصل «تضاد منافع» را در انتخاب مدیر صندوق مد نظر قرار دهیم. چون ممکن است مدیر صندوق، خود از انجام هر چه بیشتر معاملات نفع ببرد(نظیر کارگزارانی که بخش مدیریت صندوق را از معاملات تفکیک نکرده‌اند) این یک نکته منفی به حساب می آید. زیرا مدیر بین دو منفعت متضاد (کسب بازدهی برای صندوق از طریق نگهداری سهام یا انجام خرید و فروش هر چه بیشتر برای کسب کارمزد) درگیر خواهد شد که طبیعتا می‌تواند کسب حداکثر بازدهی برای سرمایه‌گذاران را در اولویت قرار ندهد.

حتما بخوانید: صندوق ETF دارا دوم و دارا سوم

۷- کارمزدها و هزینه‌های صندوق های سرمایه گذاری

صندوق ها در قبال بازدهی که می‌سازند از سرمایه گذاران کارمزدی را هم دریافت می‌کنند.‌‌‌‌‌‌‌‌‌ صندوق هایی که هزینه های بالا دارند طبیعتا باید عملکرد بهتری نسبت به صندوق های با درآمد کمتر داشته باشند. امروزه رقابت شدید بین صندوق های سرمایه گذاری مشترک باعث شده تا صندوق ها در جهت کاهش هزینه ها تلاش کنند. به طوری که درسال ۱۹۹۰ میزان کل هزینه های دریافتی صندوق های مشترک در آمریکا ۱٫۹۸ درصد بود و امروزه به نصف آن رسیده است. بررسی آمارها نشان می‌دهد که هزینه ها برای سرمایه گذاران اهمیت زیادی دارد. و نسبت به آن حساسیت خاصی داشته‌اند. در حال حاضر هزینه های کارمزد صندوق های مشترک در ایران حدود ۰٫۰۴ سالانه  است که مشابه یکدیگر می‌باشند.

نتیجه گیری

باید بدانیم  که ممکن است روش‌های متعددی برای سرمایه گذاری در پیش رو داشته باشیم. اما همه چیز به خودمان بستگی دارد که چگونه به سرمایه گذاری بپردازیم. حالا دریافتیم که بهترین راه شناخت صندوق های سرمایه گذاری به چه صورت است. قبل از سپردن پول خود به دست صندوق ها باید تماما ۷ عامل ذکر شده را مد نظر قرار دهیم تا مطلوبیت مورد نظر را کسب نماییم. آیا تابحال شما در صندوق های مشترک سرمایه گذاری انجام داده اید؟ تجربه خود را در قسمت دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.