ضریب بتا و مفهوم ریسک و بازده

سرمایه گذاران برای ورود به هر بازاری، مثل بورس و خرید و فروش سهام، فارکس و … نیاز به داشتن دانش و تخصص کافی برای حضور موفق در آن بازار را دارند؛ به این علت که برای خرید و فروش سهام شرکت های بورسی، ابتدا لازم است که عملکرد آن شرکت ها را ارزیابی کرد و برای ارزیابی عملکرد شرکت ها، می‌توان از ضریب بتا بهره‌مند شد.
ضریب بتا و تأثیر بسیار زیاد آن در اندازه‌گیری میزان سودآوری سهام داران و افراد حاضر در بازار بورس و فارکس از اهمیت زیادی برخوردار است. در این مقاله به توضیح سه عنوان ریسک، بازده و مفهوم ضریب بتا می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

حتما بخوانید: اساسی‌ترین ویژگی‌های الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال

افزایش بازده پرتفوی مساله‌ای است که همواره ذهن سرمایه گذاران را درگیر می‌نماید.

سنجش میزان بازده می‌تواند در مقایسه پرتفوی سرمایه‌گذاران مختلف موثر باشد. همچنین شناسایی انواع ریسک در بازار سرمایه (ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک)، نحوه کاهش هریک از آن‌ها و تشخیص رابطه ریسک سیستماتیک بازار و ریسک پرتفوی که با استفاده از ضریب بتا صورت می‌پذیرد، می‌تواند در کاهش ریسک سبد سرمایه‌گذاری بورس مفید فایده واقع گردد. یکی از عوامل تاثیرگذار در این بازدهی را می‌توان ضریب بتا دانست.

بازده

بازده به معنای پاداشی است که سرمایه‌گذار از سرمایه‌گذاری خود به دست می‌آورد. به بیان دیگر بازده در فرآیند سرمایه‌گذاری نیروی محرکی است که به سرمایه‌گذار انگیزه می‌دهد و پاداش سرمایه‌گذار محسوب می‌گردد. بازده نرخ تنزیلی است که ارزش فعلی جریان‌های نقدی آتی با آن محاسبه می‌شود.

بازده تحقق یافته در مقابل بازده مورد انتظار

تفاوت بازده مورد انتظار و بازده تحقق یافته از آن جهت دارای اهمیت بالایی است که در مسائل سرمایه‌گذاری به شکل وسیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بازده تحقق یافته (Realized Return): بازده‌ای است که کسب شده یا بازده ای است که واقع شده است.

حتما بخوانید: آموزش تصویری ترازنامه و صورت سود و زیان شرکت های بورسی

بازده مورد انتظار (Expected Return): عبارت است از بازده تخمینی یک دارایی که سرمایه‌گذاران انتظار دارند در یک دوره در آینده بدست آورند. این بازده با عدم اطمینان همراه است و احتمال دارد برآورده شود و یا اینکه برآورده نشود. سرمایه‌گذاران برای کسب بازده مورد انتظار بایستی یک نوع دارایی را خریداری نموده و توجه داشته باشند که این بازده ممکن است تحقق نیابد.

اجزای بازده

عموماً بازده از دو قسمت تشکیل می‌شود:

• نسبت بازده نقدی (سود) سهام:
  

  مهم‌ترین جزء بازده سودی است که به صورت جریانات نقدی دوره‌ای سرمایه‌گذاری بوده و می‌تواند به شکل بهره یا سود تقسیمی باشد. ویژگی متمایز این دریافت‌ها این است که منتشر کننده پرداخت‌هایی را به صورت نقدی به دارنده‌ی دارایی پرداخت می‌کند. به عبارت ساده این نسبت بیان می‌کند بازده سهم در طول یک دوره از محل سود نقدی چقدر بوده است.

  رابطه (۱) 

• بازده قیمتی سهام بازار بورس (بازده بر روی سرمایه)

دومین جزء بازده، سود (زیان) سرمایه است که مخصوص سهام عادی است ولی در مورد اوراق قرضه بلند مدت و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت نیز مصداق دارد. به این جزء که ناشی از افزایش (کاهش) قیمت دارایی است سود (زیان) سرمایه می‌گویند. این سود (زیان) سرمایه ناشی از اختلاف بین قیمت خرید و قیمت در زمانی است که دارنده اوراق قصد فروش آن‌ها را دارد. این اختلاف می‌تواند سود یا زیان باشد. به عبارت ساده این نسبت نشان دهنده بازده هر سهم در طول یک دوره از محل تغییر قیمت سهام چقدر بوده است.

رابطه (۲) 

مجموع دو قسمت فوق بازده کل اوراق بهادار را تشکیل می‌دهد این نسبت نشان می‌دهد بازده سهام از محل تغییرات قیمت و سود نقدی که در طول یک دوره چقدر است که برای هر اوراق بهاداری به صورت زیر است:

رابطه (۳) 

حتما بخوانید: ۳ گام اساسی در بازار بورس

ریسک

ریسک و بازده در سرمایه‌گذاری و تامین مالی همیشه با هم هستند و نمی‌توان آن‌ها را جدا از هم فرض کرد. چرا که تصمیمات مربوط به سرمایه‌گذاری همیشه بر اساس رابطه میان ریسک و بازده صورت می‌گیرد. سرمایه‌گذاران همیشه باید در تصمیمات سرمایه‌گذاری خود ریسک را در نظر داشته باشند.

افراد و سازمان‌ها عموماً برای آینده خود اهدافی را تعریف یا پیش بینی کرده‌اند که رضایت خاطر آن‌ها منوط به تحقیق آن است.

اما از طرف دیگر اهدافی که یک فرد یا سازمان برای آینده پیش‌بینی کرده است همیشه دستخوش تغییر و تحول می‌شود. به نحوی که ممکن است به همان شکلی که از قبل پیش‌بینی می‌شد محقق نشود.

بر اساس برخی تعاریف تفاوتی که انتظار می‌رود بین اهداف پیش بینی شده و اهداف حاصل شده ایجاد شود ریسک نامیده می‌شود. به عنوان مثال فرهنگ و بستر، ریسک را در معرض خطر قرار گرفتن تعریف کرده است.

در مورد سرمایه‌گذاری اهداف یا منافع آتی عموماً مبتنی بر سود و بازده است.

سود یا در معنای تخصصی‌تر بازدهی که سرمایه‌گذار ازسرمایه‌گذاری خود انتظار دارد، عموماً حاصل نمی‌شود. لذا، براساس تعاریف تخصصی سرمایه‌گذاری، تفاوتی که سرمایه‌گذار انتظار دارد بین بازده واقعی سرمایه‌گذاری ریسک را زیان بالقوه سرمایه‌گذاری که قابل محاسبه است می‌داند.

برخی تعاریف نیز عواملی را که باعث تفاوت بین منافع پیش بینی شده با منافع واقعی می‌شود را ریسک می‌دانند. به عنوان مثال استاندارد استرالیا/ نیوزلند این واژه را به معنای شانس روی دادن چیزی که تاثیری بر اهداف خواهد داشت، به کار می‌برد.

از این دیدگاه پریت چارد دو تعریف از ریسک را ارائه می‌نماید:

1. تاثیر تجمعی احتمال رویدادهای غیر قطعی که ممکن است بر اهداف سازمان به طور مثبت یا منفی تاثیر بگذارند.
2. میزان قرار گرفتن در معرض رویدادهای منفی و پیامد های محتمل بر این رویدادها.

از تعاریف فوق بر می‌آید که از نظر نوع تفاوت بین اهداف پیش بینی شده و واقعی عموماً ریسک را به عنوان ریسک منفی و ریسک خنثی تقسیم می‌کنند. برخی از صاحبنظران هرگونه تغییر در منافع آتی را ریسک تغییر می‌کنند (ریسک خنثی) و برخی فقط اثرات منفی پیامد ها را ریسک می‌نامند (ریسک منفی)

مثلاً عیوب ریسک را احتمال کاهش درآمد یا از دست دادن سرمایه تعریف می‌کند و ویکی پدیا ریسک را احتمال شرایط نامطلوب تعریف می‌نماید. در این تعبیر از ریسک تغییرات منفی ریسک بیشتر مد نظر است.

احتمال کاهش سود درآینده، احتمال افزایش هزینه‌ها در آینده. تعاریف ارائه شده برای ریسک متنوع بوده و به طور کلی سعی نمی‌شود تعریفی ارائه شود که مورد قبول تمامی صاحبنظران در این حوزه باشد. اما به طور کلی، ریسک را احتمال تغییر در مقادیر سود ویژه بنگاه تعریف می‌کنیم.

هر اندازه احتمال این تغییر بالاتر باشد ریسک بیشتر و هر اندازه احتمال تغییر پایین‌تر باشد و به سود بنگاه اطمینان بیشتری داشته باشیم ریسک پایین‌تر است. ازطرفی در شرایط ریسک بالاتر مطلوبیت سرمایه‌گذاری در شرکت و رضایت سرمایه‌گذار کمتر و در شرایط ریسک پایین‌تر مطلوبیت سرمایه‌گذاری و رضایت سرمایه‌گذار بیشتر است.

حتما بخوانید: کانسلیم / یک سیستم تحلیل به روش بنیادی

ریسک عبارت است از احتمال اختلاف بین بازده واقعی طرح و بازده مورد انتظار.

با ورود به بحث ریسک باب جدیدی در معاملات باز می‌گردد، تا این لحظه به دنبال بهینه کردن سود خود از طریق انتخاب بهترین نوع سرمایه گذاری در مدت زمان مشخص بودیم حال می‌خواهیم بدانیم با چه میزان ریسکی با بازده مشخص شده طی دوره مورد نظر دست می‌یابیم. شاید بتوان گفت با توجه با تعاریف فوق از ریسک، تشخیص ریسک مناسب می‌تواند متضمن فعالیتی مطمئن‌تر در بازارهای پر ریسک مالی باشد.
آگاهی از ارتباط بین ریسک و بازده می‌تواند ما را در بهینه سازی عملکردمان در بازار سرمایه یاری کند. در ادامه رابطه بین ریسک بازده بیان می‌گردد.

رابطه بین ریسک و بازده

به بیانی ساده می‌توان گفت با افزایش ریسک می‌توان انتظار بازده بیشتری را نیز داشت. اما این بدان معنی نیست که با ریسک بی‌نهایت می‌توان بازده فوق العاده‌ای را نیز کسب نمود. چرا که همنوایی بین ریسک و بازده تا یک سطح دارای وابستگی می‌باشد. اما با بالا رفتن ریسک از یک سطح مشخص قدرت بازده کم می‌شود و از نقطه شکست، خط بازده دارای شیب نسبتاً افقی خواهد گردید. به نحوی که از این نقطه به بعد هرچه ریسک را بالا ببریم با بازده مورد انتظار افزوده نمی‌شود.

پرتفوی (سبد سرمایه‌گذاری بورس)

پرتفوی به معنای مجموعه‌ای از دارایی های متفاوت اعم از دارایی های مالی یا واقعی است که هر کدام ریسک و بازده متفاوتی دارند در اینجا منظور دارایی های مالی شامل اوراق بهادار در بازارهای مالی است که تشکیل آن با هدف کاهش ریسک سرمایه‌گذار انجام می‌گیرد. در ادامه به توضیح ریسک و بازده پرتفوی و نحوه محاسبه آن ها خواهیم پرداخت.

حتما بخوانید: دو اشتباه کشنده در سرمایه گذاری

بازده پرتفوی بورس اوراق بهادار

بازدهی را که انتظار می‌رود در مدت یک سال عاید صاحب پرتفوی از اوراق بهادار شود، بازده مورد انتظار آن پرتفوی گویند که برای محاسبه آن می‌توان از رابطه زیر استفاده نمود:

رابطه (۷) 

به عبارت ساده بازده یک پرتفوی، میانگین وزنی بازدهی سهام مختلفی است که در پرتفوی وجود دارند.

ریسک پرتفوی بورس اوراق بهادار

ریسک پرتفوی بر خلاف بازده پرتفوی میانگین وزنی تک تک اوراق بهادار موجود در ان نبوده وبه عوامل زیر بستگی دارد 

درصد سرمایه‌گذاری در هریک از اقلام پرتفوی

• انحراف معیار هریک از اقلام پرتفوی
• کوواریانس یا نحوه ارتباط بین نرخ بازدهی اقلام مختلف (یا ضریب همبستگی بین بازدهی اقلام مختلف).

واریانس یک پرتفوی با دو نوع اوراق بهادار را می‌توان از طریق زیر محاسبه نمود:

رابطه (۸)  

واریانس پرتفوی = ( σ_p² )
درصد سهم a از کل پرتفوی = x_a
انحراف معیار سهم a برابر σ_a
کواریانس بازدهی سهم a و سهم b برابر (cov(a،b

حتما بخوانید: ۱۰ راز برتر جان مورفی در تحلیل تکنیکال

مفهوم کوواریانس

کوواریانس بیانگر نحوه ارتباط دو دسته داده با هم می‌باشد، به طوری که در صورتی که داده‌ها دارای رابطه معکوس با یکدیگر باشند، مقدار کوواریانس آن ها منفی بوده، اگر داده‌ها از هم مستقل باشند مقدار آن صفر و اگر دارای ارتباط مستقیم باشند، داده‌ها دارای ارتباط مستقیم خواهند بود.

با این توضیح برای دستیابی به هدف تشکیل پرتفوی یعنی کاهش ریسک، می‌بایست سهامی ‌را در پرتفوی قرار داد که دارای رابطه معکوس باشند و کوواریانس منفی داشته باشند تا با کاهش بازدهی یک سهم، بازده سهم دیگر افزایش یافته و در نتیجه ریسک کاهش یابد.

با توجه به رابطه زیر:

رابطه (۹)  

مفهوم ضریب همبستگی

ضریب همبستگی (ρ) بیانگر چگونگی ارتباط بین دو پدیده از نظر جهت و شدت بوده و در فاصله [-۱ و ۱] قرار می‌گیرد:
در صورتی که ρ بین صفر و یک باشد، دو متغیر دارای همبستگی مستقیم می‌باشند. هرچه ρ به یک نزدیکتر باشد همبستگی دو متغیر شدیدتر خواهد بود.

در صورتی که ρ برابر صفر باشد، دو متغیر هیچ گونه تاثیری بر هم نداشته و تغییراتشان مستقل از یکدیگر می‌باشد.

در صورتی که ρ بین منفی یک و صفر باشد، دو متغیر دارای همبستگی معکوس می‌باشند که هرچه ρ به منفی یک نزدیکتر باشد، این همبستگی شدیدتر خواهد بود.
با جایگذاری در رابطه (۸) خواهیم داشت:

رابطه (۱۰) 

حتما بخوانید: چگونه سهام عرضه اولیه ارزشمند را تشخیص دهیم؟

تذکر: برای محاسبه ریسک پرتفوی می‌بایست از عبارت‌های فوق جذر گرفت تا σ_p بدست آید.
با توجه به موارد بیان شده وجود سهامی با ضریب همبستگی (۱) باعث می‌شود که ریسک پرتفوی حداکثر شود در حالیکه وجود سهام با ضریب همبستگی (۱-) ریسک پرتفوی را حداقل می‌نماید.

ریسک کلی دارایی مالی تابعی از چندین عامل است که به آن ها اشاره می‌کنیم:

• مفهوم ریسک نوسان نرخ بهره (Interest Rate Risk)

  منظور از ریسک نوسان نرخ بهره، ریسکی است که یک سرمایه‌گذار به هنگام خرید اوراق مشارکت با بهره ثابت آن را می‌پذیرد. قیمت چنین اوراقی در صورت افزایش نرخ بهره در بازار کاهش می‌یابد و دارنده آن در صورت فروش اوراق خود قبل از سررسید متحمل زیان می‌شود.
  قیمت اوراق بهادار با نرخ بهره رابطه ی معکوس دارد، به عبارت دیگر با افزایش نرخ بهره، قیمت اوراق بهادار کاهش و کاهش نرخ بهره، قیمت اوراق بهادار افزایش می‌یابد. تاثیر ریسک نوسان نرخ بهره بر روی اوراق مشارکت خیلی بیشتر از سهام عادی است و بیشتر مورد توجه دارندگان اوراق مشارکت است. با تغییر نرخ بهره، قیمت اوراق مشارکت در جهت معکوس تغییر می‌کند.

• ریسک بازار (Market Risk)

  ریسک بازار عبارت است از تغییر در بازده که ناشی از نوسانات کلی بازار است. همه‌ی اوراق بهادار در معرض ریسک بازار هستند اما سهام عادی بیشتر تحت تاثیر این نوع ریسک است. ریسک بازار می‌تواند ناشی از عوامل متعددی از قبیل رکود، جنگ، تغییرات ساختاری در اقتصاد و تغییر در ترجیحات مشتریان است.

• ریسک تورمی (Inflation Risk)

  این نوع ریسک که تمامی اوراق بهادار را تحت تاثیر قرار می‌دهد عبارت است از ریسک قدرت خرید، یا کاهش قدرت خرید وجوه سرمایه‌گذاری شده. این نوع ریسک با ریسک نوسان نرخ بهره مرتبط است، برای اینکه نرخ بهره معمولاً در اثر افزایش تورم افزایش می‌یابد. علت این است که قرض دهندگان به منظور جبران ضرر ناشی از قدرت خرید، سعی می‌کنند نرخ بهره را افزایش دهند.

• ریسک تجاری (Business Risk)

  ریسک ناشی از انجام تجارت و کسب و کار در یک صنعت خاص با یک محیط خاص را ریسک تجاری می‌گویند. برای مثال، شرکت های پتروشیمی در صنعت خود با مسائل منحصر به فرد خود مواجه اند.

حتما بخوانید: سه عنصر اساسی برای معامله موفق

• ریسک مالی (Financial Risk)

  این ریسک ناشی از بکارگیری بدهی در شرکت است. شرکتی که میزان بدهی آن بیشتر باشد، ریسک مالی آن افزایش می‌یابد. این ریسک شامل مفهوم اهرم مالی است.

• ریسک نقدینگی (Liquidity Risk)

  منظور از ریسک نقدینگی، ریسک مرتبط با بازار ثانویه‌ای است که اوراق بهادار در آن معامله می‌شوند. آن دسته از سرمایه‌گذاری هایی که خرید و فروش آن به آسانی صورت گیرد و هزینه‌ی مبادله آن بالا نباشد از نقدینگی بالایی برخوردار است. هرچه عدم اطمینان در خصوص عامل زمان و ابهام قیمتی بالا باشد میزان ریسک نقدشوندگی نیز افزایش می‌یابد.

• ریسک نرخ ارز (Exchange Rate Risk)

  تمامی سرمایه‌گذارانی که امروزه به صورت جهانی و بین المللی سرمایه‌گذاری می‌کنند، در تبدیل سود ناشی از تجارت جهانی و بین المللی به پول رایج کشور خود با ریسک نرخ ارز مواجه هستند.

   

• ریسک کشور (Country Risk)

  ریسک کشور که به آن ریسک سیاسی نیز گفته می‌شود، ریسک مهمی استکه سرمایه‌گذاران امروزه با آن مواجه هستند. سرمایه‌گذارانی که در کشورهای دیگر سرمایه‌گذاری می‌کنند باید به اثبات آن کشور از ابعاد سیاسی و اقتصادی توجه داشته باشند. کشورهایی که از ثبات سیاسی و اقتصادی بالایی برخوردارند این نوع ریسک در آن کشورها پایین است.

  

انواع ریسک

تا اینجا در خصوص ریسک کلی دارایی ها، که عامل مهمی در تجزیه و تحلیل سرمایه‌گذاری است صحبت کردیم. با این حال، تجزیه و تحلیل‌گران مدرن سرمایه‌گذاری، منابع ریسک را که باعث تغییر و پراکندگی در بازده می‌شود به دو دسته کلی تقسیم می‌کنند:

• ریسک غیرسیستماتیک (قابل اجتناب)

  به قسمتی از ریسک مجموعه سهم گفته می‌شود که می‌توان آن را از طریق تنوع بخشی (افزایش تنوع سهام مجموعه) کاهش داد. این ریسک آن بخش از کل ریسک مجموعه سهام را که مختص به یک شرکت یا صنعت خاص است، نشان می‌دهد.

  برخی از عوامل ایجاد کننده این ریسک شامل کالاها و خدمات تولیدی شرکت یا صنعت، نوع مدیریت، اقدامات رقبا و ساختار هزینه‌های شرکت است. بنابراین این نوع ریسک قابل کنترل است.

• ریسک سیستماتیک (غیر قابل اجتناب)

  بخشی از ریسک است که نمی‌توان آن را از طریق تنوع بخشی کاهش داد. این ریسک به عنوان عواملی به وجود می‌آید که قیمت کل سهام موجود در بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

  از جمله این عوامل می‌توان تحولات سیاسی و اقتصادی، چرخه‌های تجاری، تورم و بیکاری را نام برد. بنابراین، این نوع ریسک غیر قابل کنترل است.

با توجه به نمودار، ریسک مجموعه با شیب ثابت کاهش نمی‌یابد. به عبارت دیگر در ابتدا که سهام جدید به مجموعه اضافه می‌شود، ریسک کل با شدت بیشتری کاهش یافته و به تدریج از شدت آن کاسته می‌شود تا جایی که دیگر با ایجاد تنوع ریسک کاهش نمی‌یابد.

یک پرتفوی که متشکل از انواع مختلفی از سهام است فقط دارای ریسک سیستماتیک است. بنابراین نرخ بازده مورد توقع صاحب یک پرتفوی به ریسک سیستماتیک پرتفوی بستگی دراد نه به ریسک کل. برای تعیین ریسک سیستماتیک شاخصی تحت عنوان ضریب بتا تعریف شده است که در ادامه به توضیح آن می‌پردازیم.

ضریب بتا (β)

ریسک سیستماتیک موجود در یک سهم با ریسک سیستماتیک موجود در کل بازار سهام مقایسه می‌شود و نتیجه کار، «شاخص ریسک سیستماتیک (β)» می‌باشد. به عبارتی دیگر بتا عبارت است از معیار اندازه گیری ریسک سیستماتیک یک اوراق بهادار که به عنوان قسمتی از ریسک کلی نمی‌توان آن را از طریق ایجاد تنوع کاهش داد یا از بین برد. بتا معیار نسبی ریسک یک سهم با توجه به پرتفوی بازار تمامی سهام ها است.

برای محاسبه ضریب بتا (β) از شاخص قیمت بورس سهام استفاده می‌کنند.

ضریب بتا برای یک سهم بخصوص به این صورت تعیین خواهد شد که ریسک سیستماتیک آن سهم را با ریسک سیستماتیک متعلق به شاخص بورس سهام مقایسه می‌کنند.

R_i: بازده مورد انتظار دارایی

ضریب R_f: بازده بدون ریسک

بازده R_m:  بازده یا شاخص بازار

حتما بخوانید: برترین اندیکاتورهای حجم

منظور از بازده بدون ریسک (R_f)، حداقل بازدهی است که سرمایه‌گذار بدون قبول هیچ گونه ریسکی می‌تواند کسب نماید، حال با توجه به اینکه خرید سهم برای سرمایه‌گذار دارای ریسک است لذا نرخ بازده مورد انتظار از سهم (R_i) به خاطر ریسک مورد نظر، نسبت به نرخ بازده بدون ریسک افزایش می‌یابد که به تفاوت آن دو صرف ریسک دارایی می‌گویند:

صرف ریسک دارایی = R_i– R_f

با توجه به توضیحات فوق به تفاوت بازده مورد انتظار بازار (R_m) و نرخ بازده بدون ریسک (R_f)، صرف ریسک بازار گفته می‌شود:

صرف ریسک بازار = R_m– R_f

بنابراین ضریب بتا درجه تغییر پذیری و نوسان بازدهی سهم را نسبت به تغییرات شاخص بورس و یا میزان ریسک سیستماتیک یک سهم را نسبت به میزان ریسک سیستماتیک کل سهام موجود در بازار نشان می‌دهد. به عبارت دیگر ضریب بتا بیان می‌کند که اگر بازده پرتفوی بازار یک درصد تغییر کند، بازده سهم به چه میزان تغییر خواهد کرد. با این توضیح رابطه ضریب بتا به صورت زیر خواهد بود:

β= (سهم بازدهی تغییرات)/(بازار بازدهی تغییرات)

با توجه به موارد فوق خواهیم داشت:

اگر β>1 باشد، ریسک سیستماتیک سهم بیشتر از ریسک سیستماتیک بازار خواهد بود. بنابراین تغییرات بازدهی سهم بیشتر از تغییرات بازده بازار و در نتیجه بازده مورد انتظار از سهم (R_i) بیشتر از بازده مورد انتظار از بازار (R_m) خواهدبود. این نوع سهام، به سهام تهاجمی شهرت داشته و در زمان رونق بازار جهت سرمایه گذاری مناسبند.

اگر β=۱ باشد، ریسک سیستماتیک سهم با ریسک سیستماتیک بازار برابر خواهد بود. بنابراین تغییرات بازدهی سهم با تغییرات بازدهی بازار برابر و در نتیجه بازده مورد انتظار از سهم (R_i) برابر بازه مورد انتظار از بازار (R_m) خواهدبود. یعنی بازده مورد تملک آن سهم هماهنگ با کاهش یا افزایش نرخ بازده کل سهام تغییر می‌کند.

اگر β<1 باشد، ریسک سیستماتیک سهم از ریسک سیستماتیک بازار کمتر خواهد بود. بنابراین تغییرات بازدهی سهم کمتر از تغییرات بازدهی بازار و در نتیجه بازده مورد انتظار از سهم (R_i) کمتر از بازده مورد انتظار از بازار (R_m) خواهد بود. این نوع سهام، به سهام تدافعی شهرت داشته و در زمان رکود بازار جهت سرمایه گذاری مناسب می‌باشند.

جهت مشخص کردن رابطه بین نرخ بازده مورد انتظار سهام و بتا، می‌توان از رابطه مربوط به بتا رابطه زیر را استخراج نمود:

حتما بخوانید: الگوی فنجان و دسته ( Cup and Handle )

فرمول بیان شده فوق به مدل CAPM شهرت داشته و بیان می‌کند که نرخ بازده مورد انتظار یک ورقه بهادار (R_i) برابر است با نرخ بازده یک قلم دارایی بدون ریسک (R_f) به اضافه صرف ریسک یا بازده اضافی ناشی از ریسک سیستماتیک آن ورقه بهادارمی‌باشد، به عبارت دیگر

نرخ بازده مورد انتظار = نرخ بازده بدون ریسک + صرف ریسک دارایی

نمودار مدل CAPM به خط SML یا خط بازار اوراق بهادار شهرت دارد و به شکل زیر است:

خط SML بیانگر رابطه ریسک سیستماتیک (β) و بازده مورد انتظار یک سهم (R_i) بوده و بیان می‌کند این دو ربطه ای مثبت با یکدیگر دارند. بطوریکه هرچه ریسک سیستماتیک سهم افزایش یابد، نرخ بازده مورد انتظار نیز افزایش می‌یابد.

حتما بخوانید: جم یا شت کوین؛ کلیدی برای شناخت رمز ارزی که می تواند شما را ثروتمند کند

نتیجه گیری

بنابراین برای مقایسه ریسک سهام و همچنین ریسک پرتفوی و مقایسه آن با شاخص می‌توان از ضریب بتا استفاده نمود، همچنین با مقایسه نمودارهای سهم و شاخص نیز می‌توان دریافت که آن سهم به چه میزان با شاخص همسو است.

سوالات خود درباره ریسک، بازده و ضریب بتا مطرح بفرمایید، تیم تحلیل گران تی بورس آماده پاسخ به سوالات شما هستند.