هر شخصی که قدم در بازار سرمایه می‌گذارد یا به ایجاد یک شرکت و یا کسب‌وکار بزرگ و کوچک اقدام می‌کند، یک هدف اصلی را دنبال می‌کند و آن هدف چیزی جز کسب سود در وهله‌ی اول ‌و به حداقل رساندن زیانِ ناشی از فعالیت‌های خود، در وهله‌ی دوم نیست. اطلاع دقیق از اینکه سود حاصل از فعالیت‌های اقتصادی شرکت چیست و می‌توان آن را چگونه دسته‌بندی کرد،امری واجب و ضروری برای هر سرمایه‌گذار است.پس در ادامه به شرح و توضیح انواع سود عملیاتی و سود غیر عملیاتی می‌پردازیم.

سود عملیاتی و سود غیر عملیاتی :

یک دسته‌بندی کلی برای انواع سود، تقسیم آن به دو بخش سود عملیاتی و سود غیرعملیاتی است.

حتما بخوانید: تله تحلیل گری در بازار بورس چگونه شما را به دام می‌اندازد؟

در ابتدا باید بدانیم فعالیت‌های عملیاتی و غیرعملیاتی و وجه تمایز آن‌ها چیست و چرا سود حاصل از آن‌ها را به دو بخش مجزا تفکیک می‌کنیم. فعالیت‌های عملیاتی شامل تمام عملیات تولیدی شرکت و واحد تجاری است که شرکت برای آن‌ها هزینه صرف می‌کند. این هزینه‌های صرف شده هزینه‌های عملیاتی نام دارند و برای مثال می‌توانیم هزینه‌های عمومی و اداری و هزینه‌های توزیع و فروش را نام ببریم. هزینه‌های عملیاتی در صورت سود و زیان شرکت‌های مختلف منتشر می‌شوند.

سود عملیاتی چیست؟

در واقع می‌توان گفت اختلافی است که ما از تفاوت بین درآمد حاصل برای شرکت و هزینه‌هایی که برای رسیدن به این درآمد صرف کرده‌ایم، به دست می‌آوریم.

پس به‌طورکلی:

هزینه‌های عملیاتی – درآمدهای عملیاتی = سود عملیاتی

و یا

هزینه عملیاتی – سود ناخالص = سود عملیاتی

مثال: سودی که یک شرکت تولیدکننده‌ی لوازم صوتی و تصویری از فروش محصولات خود (تلویزیون، ضبط‌صوت و …) کسب می‌کند، سود عملیاتی محسوب می‌شود. چون از طریق هدف اصلی شرکت مثلاً ساخت تلویزیون و فروش آن، به دست می‌آید، تکرارپذیر و همیشگی است به همین دلیل از اهمیت بسیاری برخوردار است.

حتما بخوانید: عرضه اولیه چیست؟ چگونه آن را خریداری کنیم؟

چون از طریق هدف اصلی شرکت مثلاً ساخت تلویزیون و فروش آن، به دست می‌آید، تکرارپذیر و همیشگی است به همین دلیل از اهمیت بسیاری برخوردار است.

سود غیر عملیاتی چیست؟

سودی که شرکت یا واحد تجاری از طریق فعالیت‌های اصلی خود کسب نمی‌کند ، سود غیر عملیاتی است. این سود در بین سرمایه گذاران بورسی از اهمیت کمتری برخوردار است؛ زیرا این سود ممکن است به‌صورت دائم برای شرکت حاصل نشود و در بازه‌ای از زمان کسب این سود دیگر غیرقابل تکرار شود. برای روشن شدن بهتر موضوع می‌توانیم مثالی بیان کنیم:

شرکتی که لوازم صوتی و تصویری تولید می‌کند دارای کارخانه‌ای با فضای ١٠٠.٠٠٠ مترمربع است اما ساختمان اصلی کارخانه فقط ١٠,٠٠٠ مترمربع از این فضا را اشغال می‌کند. مدیران به دلیل بلااستفاده بودن ٩٠,٠٠٠ مترمربع از زمین شرکت خود، تصمیم به قطعه‌قطعه کردن و فروش زمین‌ها می‌کنند. سودی که از طریق فروش هر قطعه از این قطعه زمین‌ها به دست می‌آید، سود غیر عملیاتی نامیده می‌شود، چون باگذشت زمان تمام این قطعات به فروش می‌رسند و احتمال تکرار فروش زمین رفته‌رفته به صفر می‌رسد پس این سود همیشگی نیست. شامل تمام اموال غیرمنقول و سرمایه‌گذاری های شرکت در بانک و … است، پس سودی که شرکت ماهیانه از طریق سرمایه‌گذاری در بانک به دست می‌آورد هم سود غیر عملیاتی است ، اگر شرکت اقدام به بازپس‌گیری پول خود از بانک کند این سود قطع می‌شود بنابراین بازهم نتیجه‌گیری این است که این سود همیشگی نیست.

حتما بخوانید: کارمزد کارگزاری ها در سال ۹۹ چقدر است؟

نحوه‌ی محاسبه‌ی سود غیر عملیاتی :

اگر شرکت تولیدکننده‌ی لوازم صوتی تصویری یک اتوبوس به ارزش ٨٠٠ میلیون تومان را در سال ٩٧ برای سرویس کارکنان خود خریداری کرده باشد؛ اما در سال ٩٩ به دلیل تعدیل نیرو دیگر نیازی به اتوبوس نداشته باشد و آن را باقیمت ١ میلیارد و ٨٠٠ میلیون به فروش برساند، این ١ میلیارد حاصله سود غیر عملیاتی شرکت به‌حساب می‌آید.

حتما بخوانید: آموزش سایت کدال و نحوه دسترسی به گزارش های آن

نتیجه‌گیری:

برای سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌ها قبل از هر چیز بهتر است که به‌ صورت های مالی آن شرکت‌ها در سایت کدال توجه داشته باشیم و مشاهده کنیم که بیشتر سود به‌دست‌آمده‌ی شرکت مربوط به سود عملیاتی آن است، این امر نشان‌دهنده‌ی این است که شرکت‌هایی که در زمینه‌ی تولید و فروش موفقیت بیشتری دارند به همان اندازه هم سود عملیاتی بیشتری خواهند داشت.

هدف ما از این مقاله آموزش بورس ، آشنایی بهتر شما با مفاهیم سود و زیان عملیاتی و غیر عملیاتی بود تا در تصمیم‌گیری‌های انجام‌شده در مسیر فعالیت‌های  سرمایه گزاری در سهام شرکت‌ها بورسی، بهترین گزینه‌ها را اتخاذ کنید.