بین المللی شدن بورس ایران و جذب سرمایه خارجی

ساختار بورس تا حدود زیادی توسط دولت‌ها تعیین می‌شود، تقریبا از ۲۰ سال پیش، بورس از تالارهای شلوغ معاملات با سازوکار حراج به‌سوی روش‌های مبتنی بر سفارش‌های الکترونیکی با انواع دستگاه‌های معاملات حرکت کرده‌اند. مقررات بورس ها در سراسر جهان نسبت به گذشته هماهنگ‌تر شده است و همین امر موجب معرفی بورس ها در عرصه بین المللی شده و رقابت بین آن‌ها را افزایش داده است. پیشرفت‌های تکنولوژی نیز ابزاری مهم برای ادغام و همگرایی بورس ها در کشورهای مختلف است. بین المللی شدن بورس ایران مزایا و شرایطی دارد. در این مقاله که توسط تیم تولید محتوای آموزشی کالج تی بورس تهیه‌شده است،به بررسی بین المللی شدن بازار سرمایه ایران می‌پردازیم، با ما همراه باشید.

مفهوم بورس بین الملل چیست؟

بورس بین المللی، بورسی است که در چندین حوزه مالی و اقتصادی (کشورهای مختلف) فعالیت می‌کند و امکان پذیرش و انجام معاملات اوراق بهادار و ابزارهای مشتقه را برای ناشران و سرمایه گذاران داخلی و بین‌المللی فراهم می‌کند.

 بنابراین در بورس بین المللی سرمایه گذاران خارجی امکان خرید و فروش سهام، اوراق بدهی ، قراردادهای آتی سهام ، قراردادهای آتی سکه، صندوق های سرمایه گذاری طلا، قرارداد اختیار خرید و فروش (قرارداد آپشن) را دارند و نهادهای مالی بین المللی، شامل شرکت‌های تأمین سرمایه، کارگزاران، بازارگردانان، موسسات رتبه‌بندی اوراق بهادار در آن فعالیت می‌کنند و از استانداردهای بین المللی برای انجام معاملات، انتشار اطلاعات و حل و فصل اختلافات استفاده می‌شود.

حتما بخوانید: ۱۰ مزیت بورس برای شرکت هایی که سهام خود را در آن عرضه کرده‌اند

در بورس های بین المللی سهولت انجام معامله، پایین بودن هزینه‌های خرید و فروش، تنوع اوراق بهادار و ابزارهای مشتقه و شفافیت بازار موجب جذب سرمایه گذاران زیاد و در نتیجه نقدینگی فراوان می‌شود.

بورس بین المللی از منابع درآمدی متنوع نظیر کارمزدهای معاملات، حق عضویت و حق پذیرش و درج اوراق بهادار بین المللی و ملی برخوردار است و درآمد هنگفتی از محل فروش اطلاعات مالی به سرمایه گذاران و نهادهای مالی بین المللی دارد. بنابراین بورس بین المللی موقعیت خوبی برای ارتقای تکنولوژی، استانداردهای کاری و بهبود خدمات دارد.

مزایای بین المللی شدن بورس ایران

دلایل اصلی بین المللی کردن بورس اوراق بهادار تهران شامل برخورداری از مزایای یک بورس بین المللی است.

اگر بخواهیم در منطقه جایگاه ممتازی داشته باشیم و سرمایه گذاری های جدید جذب کنیم، بین المللی کردن بورس می‌تواند راهگشا باشد. فراموش نکنیم که در دبی بورس بین المللی (DIFX) تأسیس‌شده است و این بورس پس از خرید بورس منطقه نوردیک (OMX)، در حال ایجاد اتحاد استراتژیک با بورس نزدک آمریکا است و در آینده نزدیک شاهد حضور بورس «نوردیک ـ دی فیکس» در دبی خواهیم بود.

حتما بخوانید: تاریخ در بازار بورس سهام تکرار نمی‌شود

حضور شرکت های ایرانی در بورس های جهانی نیز از چند جهت حائز اهمیت است. با ورود شرکت ها به بورس و بازارهای جهانی دانش فنی و استانداردهای بورس، استانداردهای مدیریتی و راهبری شرکتی بالاتر می‌برد و این امر به افزایش شفافیت و بهبود مدیریت شرکت ها کمک خواهد کرد.

این شرکت ها به لحاظ تحلیل مالی و مدیریت سرمایه گذاری زیر ذره‌بین صدها سرمایه گذار از بورس های مختلف دنیا خواهند بود و درنهایت تحلیل جهانی در بهبود کشف قیمت‌ها نقش اساسی خواهند داشت. ازلحاظ اقتصاد ملی، مهم‌ترین مزیت ورود به بورس‌های خارجی دسترسی به منابع مالی بین المللی است.

فرآیند بین المللی شدن بازار سرمایه ایران

بورس تهران گام اول بین المللی شدن را با فراهم کردن امکان ورود سرمایه گذاران خارجی به بورس برداشته است. البته سقف سرمایه‌گذاری خارجی شامل خرید سهام در بورس ایران و بورس‌های خارجی، در هر یک از شرکت‌ها محدود به ۱۰‌درصد است؛ چه سرمایه گذار خارجی به ایران مراجعه کند یا شرکت های ایرانی در بورس خارج پذیرش شوند، این رقم ۱۰‌درصد بسیار ناچیز است.

حتما بخوانید: کارگزار بورس کیست؟ چگونه بهترین کارگزاری بورس را انتخاب کنیم؟

حتی با ۱۰‌درصد، امکان پذیرش متقابل شرکت های ایرانی در بورس های خارجی فراهم نیست. برای مثال حداقل میزان سهام قابل عرضه در بورس هنگ‌کنگ ۱۵‌درصد است که البته در شرایط عادی این میزان ۴۰‌درصد است و در بورس مالزی نیز حدود ۲۵‌درصد است و بنابراین آیین‌نامه سرمایه گذاری خارجی در بورس باید اصلاح شود.

البته در ایران محدودیتی برای سرمایه گذاران خارجی که بخواهند شرکتی را مدیریت کنند، وجود ندارد و آن‌ها می‌توانند ۱۰۰‌درصد سهام شرکت ها را خریداری و مدیریت کنند. به‌هرحال برای مقاصد سرمایه گذاری کوتاه مدت یا پرتفوی، محدودیت سقف ۱۰‌درصد وجود دارد.

مشکل دیگر بحث خروج سرمایه است. بر اساس قانون، هر فرد خارجی که سرمایه اش را وارد بورس می‌کند تا ۳ سال نمی‌تواند اصل آن را از بورس خارج کند و این امر یک ریسک به‌حساب می‌آید و به همین دلیل میزان جذب سرمایه گذاران خارجی در بورس زیاد نبوده است.

گام بعدی، فروش سهام شرکت های ایرانی در بورس های خارجی است. یکی‌ از الزامات خاص فروش سهام شرکت ها در بورس‌های خارجی بحث نقل‌وانتقال ارز است.

زمانی که سهام شرکت های ایرانی وارد بورس های خارجی می‌شود، ارز وارد کشور ما می‌شود و تا اینجا مشکلی وجود ندارد. منتهی شرکت ها سود نقدی به سهامداران خود پرداخت می‌کنند و طبیعتاً سهامداری که در بورس مالزی سهم شرکت ایرانی را می‌خرد، باید بتواند سود دریافت کند.

 در اینجا باید مقررات مربوط به انتقال سود مشخص شود و ابهامات جدی وجود دارد. یکی از بهترین روش‌های عرضه سهام در بازارهای بین المللی روش پذیرش بخشی است، به این شکل که بخشی از سهام شرکت جدا در بورس خارجی سپرده و به فروش ‌برسد.

مزیت این روش برای کشور ما این است که فشاری بر تراز ارزی کشور وارد نمی‌کند و برای سرمایه گذار خارجی هم مزیت حذف ریسک نرخ ارز را دارد.

حتما بخوانید: ۲۰ پاراگراف برتر کتاب چگونه در بورس ۲ میلیون دلار بدست آوردم؟

از دیگر الزامات پذیرش در بورس های خارجی رعایت ضوابط گزارشگری مالی و استانداردهای حسابداری بین المللی است. اگر شرکتی بخواهد وارد بورس خارجی شود باید صورت های مالی خود را بر اساس استانداردهای بین المللی ارائه کند.

علاوه بر این حسابرسی صورت های مالی باید توسط مؤسسات معتبر در سطح بین الملل صورت گیرد. به‌عبارت‌دیگر نیازمند تحول در حوزه حرفه حسابرسی هستیم.

نتیجه‌گیری:

بین المللی‌ کردن بورس اوراق بهادار کاری سخت، پیچیده و زمان‌بر است. باوجوداین، بورس و سازمان بورس و اوراق بهادار برنامه‌ای جدی برای تحقق این امر مهم دارند. بین‌ لمللی کردن بورس تهران باید به‌عنوان بخشی از برنامه بین المللی کردن فعالیت‌های اقتصادی، شرکت ها و بانک ها دیده شود.

علاوه بر این شرکت ها و سرمایه گذاران ایرانی لازم است به این نتیجه برسند که برای تأمین مالی فعالیت‌های اقتصادی باید منابع تأمین خود را متنوع کرده و نیم‌نگاهی به فرصت‌های موجود در خارج کشور داشته باشند. کارهای فرهنگی، سیاسی و مقرراتی زیادی باید صورت گیرد. امید است سند چشم‌انداز ۲۰ ساله، انگیزه کافی برای پیمودن این راه دشوار فراهم کند.

اگر سؤال و نظری در این رابطه دارید و یا می‌خواهید اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنید،حتماً با ما درمیان بگذارید. تیم پشتیبانی کالج تی بورس و کارشناسان ما آماده پاسخگویی به سوالات شما عزیزان هستند.