مبادله پیشفرض اعتبار (CDS) چیست؟ روش بیمه کردن پرداخت اقساط وام
مبادله پیشفرض اعتبار (CDS) باعث می‌شود بانک اقساط وام شما را ضمانت کند!
اخیراً کلمه وام همان قدر که برای وام دهنده، شیرین ولی در عین حال به علت دغدغه های پرداخت اقساط آن وهم انگیز است. برای سرمایه داران و افرادی که توانایی پرداخت وام به دیگران را دارند نیز نگران‌کننده است.
امروزه همان قدر که تقاضا برای دریافت وام بالاست، توان اقتصادی وام گیرنده برای بازپرداخت اقساط وام کم است و این مسئله‌ای غیرقابل انکار است. اما تاوان این قضیه را وام‌دهنده نباید بپردازد. چرا که قطعا آن شخص هم برای حل مسائل و مشکلاتی در زندگی خود مبلغی را به عنوان وام ارائه کرده و روی سود دریافتی از آن حساب کرده است.
اما در نهایت چه کسی پاسخگوی این مسئله خواهد بود؟ روش مبادله پیشفرض اعتبار (CDS) راه‌حلی است که برای حل این مسئله ایجاد شده است.
مزایای مبادله پیشفرض اعتبار (CDS) هم برای وام‌گیرنده و هم برای وام‌دهنده بسیار مفید است.
در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس قصد داریم به بررسی مفهوم مبادله پیشفرض اعتبار چیست و فرآیند انجام آن بپردازیم.
همراه کالج تی‌بورس باشید.
در این مقاله می‌آموزید:
- مبادله پیشفرض اعتبار (CDS) چیست؟
- نمونه‌هایی از مبادله پیشفرض اعتبار چیست؟
- ویژگی‌های مبادله پیشفرض اعتبار چیست؟
- معایب مبادله پیشفرض اعتبار چیست؟
- رویداد اعتباری چیست و چه تأثیری بر مبادله پیشفرض اعتبار دارد؟
این مقاله برای چه کسانی مناسب است؟
- فعالان بازار بورس و فرابورس.
مبادله پیشفرض اعتبار چیست؟
مبادله پیشفرض اعتبار نوعی ابزار مشتقه مالی است که با نام اوراق مبادله نکول اعتبار نیز شناخته می‌شود. اوراق مبادله نکول اعتبار به CDS در دنیای تجارت معروف‌اند که مخفف عبارت Credit Default Swap هستند.
اگر با معنای کلمه نکول آشنا نیستید باید بدانید که به معنای ناتوانی در پرداخت سود یا اصل بدهی در زمانی معیین شده می‌باشد.
بسیاری از سرمایه‌گذاران با خرید CDS سرمایه‌گذاری‌های خود را بیمه می‌کنند.
به عنوان مثال، فرض کنید شخصی از شما مبلغی را به عنوان وام یا قرض دریافت می‌کند. ولی هنگامی که موعد بازپرداخت آن می‌شود، اعلام می‌کند توانایی بازپرداخت سود وام و حتی اصل سرمایه را ندارد. حال این ضرر و خسارت وام دهنده را چه کسی جبران می‌کند؟
وام دهنده با استفاده از خرید اوراق CDS می‌تواند سرمایه خود را بازگرداند و به عبارتی ریسک این سرمایه‌گذاری (بازپرداخت وام) را با سرمایه‌گذار دیگری مبادله می‌کند.
معمولا مجموعه‌های سرمایه گذاری بزرگ یا بانک ها امکان فروش CDS را به سایر سرمایه گذاران دارند. سرمایه گذاران با خرید CDS به صورت ماهانه یا سالانه مبلغی را مانند بیمه سرمایه گذاری به فروشندگان CDS می‌دهند تا ریسک سرمایه گذاری آنها مانند ریسک عدم پرداخت به موقع بازپرداخت وام را رفع کنند و درصورت ناتوانی وام گیرنده در پرداخت سود یا اصل بدهی، خسارت وام دهنده را جبران کنند.
در بازار فرابورس که دارایی های مورد معامله در آن معمولاً نوسانات قیمتی بیشتری در مقایسه با بازار بورس دارند، برای مدیریت ریسک سرمایه گذاری از مبادله پیشفرض اعتبار برای انتقال ریسک به دارایی‌هایی با درآمد ثابت استفاده می‌شود.
حتما بخوانید: اندیکاتور دامپ و پامپ؛ دامپ و پامپ ها رو از دست نده!
نمونه هایی از مبادله پیشفرض اعتبار چیست؟
در این بخش مبادله پیش فرض اعتبار (CDS) را در قالب چند نمونه بررسی می‌کنیم تا درک عمیق‌تری نسبت به آن پیدا کنید.
فرض کنید صاحب یک مجموعه اعتباری هستید که به متقاضیان واجد شرایط وام مسکن می‌دهید. اگر بخواهید پس از پرداخت وام مسکن بخشی از ریسک بازپرداخت آن را کاهش دهید، کافی است با مراجعه به بانک و خرید CDS وام مسکن افراد وام گیرنده، فرآیند بازگشت سرمایه از سمت آنها را بیمه کنید.
در این حالت بانک با فروش قرارداد نکول اعتبار از نوع وام مسکن، تأمین خسارت احتمالی شما در صورت وجود مشکلاتی از سمت افراد وام‌گیرنده در بازپرداخت وام‌ها را ضمانت می‌کند.
در نمونه دیگر تصور کنید که به عنوان یک سرمایه‌گذار به دنبال طرح‌های نوظهور و در عین حال پرپتانسل با حاشیه سود بالا شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاری است. اگر طرح مناسبی برای سرمایه‌گذاری پیدا کند و پس از انجام بررسی‌های لازم تصمیم به سرمایه‌گذاری در آن بگیرد ولی چند درصد هم احتمال دهد که ممکن است پروژه آن شرکت شکست بخورد و نتوانید سود یا اصل سرمایه خود را دوباره کسب کند، می‌توانید ریسک احتمال وقوع این اتفاق را با خرید CDS مربوط به آن شرکت کاهش دهد.
کافی است به بانک یا مؤسسه اعتباری معتبری را که پرداخت غرامت سرمایه‌گذاران زیان‌دیده آن شرکت را ضمانت می‌کند مراجعه کرده و با خرید CDS مربوطه، سرمایه‌گذاری خود را بیمه کند.
به‌طور کلی CDS ها ممکن از در انواع متفاوتی از جمله اوراق بهادار بازارهای نوپا، اوراق قرضه شرکتی، اوراق قرضه شهرداری یا اوراق بهادار با وام مسکن ارائه شوند.
ویژگی های مبادله پیشفرض اعتبار چیست؟
همان‌طور که تا این بخش از مقاله بیان کردیم یکی از اصلی‌ترین کاربردهای مبادله پیشفرض اعتبار (CDS) کاهش ریک سرمایه‌گذاری است.
انواع کاربرد CDS ها عبارت است از:
تعدیل ریسک سرمایه گذاری
باورهای غلطی که در رابطه با CDS ها بین سرمایه‌گذاران وجود دارد، حذف ریسک سرمایه‌گذاری با خرید این اوراق است. در حالی که تأکید داریم که اوراق مبادله نکول اعتبار تنها باعث کاهش ریسک یا تحمیل ریسک به سرمایه‌گذار دیگر می‌شود.
ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که در صورتی که سرمایه‌گذاری اقدام به خرید CDS برای بیمه سرمایه خود بکند، درنهایت حتماً از مزایای آن بهره‌مند نمی‌شود. برای مثال اگر شخصی به مدت یک سال خودش را بیمه سلامت کند، بیمه مربوطه حتماً نباید هزینه‌های درمان آن شخص را تأمین کند. زیرا ممکن است شخص در طول آن سال اصلاً مریض نشود.
فروشنده CDS نیز در صورتی که وام‌گیرنده توانایی بازپرداخت وام را داشته باشد، نیازی به پرداخت غرامت وام گیرنده به خریدار CDS ندارد. زیرا وام‌دهنده اصلاً متحمل خسارتی نشده است.
در نتیجه فروشنده CDS تضمین می‌کند تنها در صورتی که وام‌گیرنده بدهی خود را پرداخت نکند، ارزش اسمی بهره‌های وصول نشده وام‌دهنده را بپردازد.
امکان تغییر طرف قرارداد CDS
اگر وام‌دهنده وضعیت وام‌گیرنده را در بازپرداخت نامطلوب ببیند و حتی احتمال دهد امکان ریسک جبران خسارت توسط طرف مبادله پیشفرض اعتبار وجود داشته باشد، حتی درصورت خرید CDS از او می‌تواند با سایر مؤسسات مالی معتبرتر ریسک نکول اعتبار از سوی وام‌گیرنده را تعدیل کند.
تنظیم مدت زمان مبادله پیشفرض اعتبار
اگر شخصی اقدام به اعطای وام یا سرمایه گذاری در پروژه‌ای کند، نیازی نیست تمام مدتی که سرمایه وی درگیر است، CDS خریداری کند.
به عنوان مثال اگر وام گیرنده در 2 سال اول دوره 5 ساله بازپرداخت وام امکان پرداخت بدهی را نداشته باشد، لزوماً وام دهنده نباید برای یک دوره 5 ساله CDS خریداری کند. چراکه ممکن است وام گیرنده از سال سوم به بعد توان بازپرداخت وام را داشته باشد.
در این حالت وام گیرنده یا سرمایه‌گذار باید براساس شناختی که از طرف معامله دارد، مناسب ترین زمان ممکن را برای خرید CDS انتخاب کند. برای مثال در نمونه قبل اگر سرمایه‌گذار تنها برای 2 سال اوراق مبادله نکول اعتبار را خریداری کند، کافی است.
حتما بخوانید: مهم ترین سایت های فارکس چیست؟ تحلیل دقیق با سایتهای کاربردی فارکس
مبادله پیشفرض اعتبار چگونه از سرمایه محافظت می‌کند؟
اوراق مبادله نکول اعتبار یا CDS ابزاری برای به صفر رساندن ریسک سرمایه‌گذاری نیستند؛ بلکه باعث مدیریت ریسک و آسیب کمتر به طرفین معاملات می‌شوند.
فروشنده CDS در قرارداد مبادله پیشفرض اعتبار متعهد می‌شود در ازای درآمدی که فروش CDS برای او دارد، ریسک معامله دو طرف معامله (وام‌دهنده و وام‌گیرنده) را بر عهده بگیرد و درصورت ضعف وام گیرنده در بازپرداخت اصل و فرع سرمایه وام دهنده، در مدت زمان اعتبار قرارداد CDS، ارزش اسمی مبلغی که طرفین معامله براساس آن معامله کردند را به خریدار CDS بپردازد.
قرارداد مبادله نکول اعتبار از 3 جزء اصلی تشکیل شده که هر کدام را به همراه شرایط آنها بررسی می‌کنیم:
وام‌گیرنده
وام گیرنده لزوماً نباید یک شخص باشد. وام گیرنده می‌تواند یک شرکت یا مؤسسه نیز باشد. طبیعتاً با دریافت وام، وام گیرنده متعد به بازپرداخت اصل سرمایه وام‌دهنده به همراه سود آن خواهد بود.
اما اگر به هر دلیلی در مدت زمان اعتبار اوراق قرضه یا دوره بازپرداخت وام، دریافت‌کننده وام امکان پرداخت بدهی خود را نداشته باشد، سرمایه‌گذار یا وام‌دهنده به نوعی برای بیمه بازگشت حداقل اصل سرمایه خود اقدام به خرید اوراق CDS می‌کند.
سرمایه گذار یا وام دهنده
هدف وام‌دهنده یا سرمایه‌گذاری که اوراق قرضه خریداری کرده است مانند بسیاری از معامله‌گران فعال در بازار کسب سود است. اما برای تحقق این مهم قطعاً با ریسک‌هایی روبه‌رو است.
از جمله ریسک‌هایی که برای هر وام‌دهنده یا سرمایه‌گذار وجود دارد به ترتیب عدم پرداخت به موقع بدهی توسط وام‌گیرنده یا ناکامی نهاد یا پروژه مربوطه در پرداخت به موقع سود سرمایه‌گذاران است.
مبادله پیشفرض اعتبار (CDS) این امکان را به سرمایه‌گذار یا وام‌دهنده می‌دهد تا با خرید این اوراق (همان CDS ها) اصل سرمایه خود را بیمه کند و در صورت بروز هرمشکلی اصل سرمایه خود را از فروشنده CDS دریافت کند.
عرضه‌کننده CDS
عرضه‌کننده CDS ممکن است یک شرکت بیمه، بانک یا یک مؤسسه اعتباری معتبر باشد.
فروشنده CDS با ضمانت پرداخت بدهی وام‌گیرنده در اصل هدفش کمک یا دلسوزی برای او نیست. بلکه فروشنده CDS این کار را تنها برای جبران خسارت وام‌دهنده به علت خرید CDS توسط او از خودش انجام می‌دهد.
به بیان ساده فروشنده CDS نقش شرکت بیمه‌ای را دارد که خسارات مشتریانش را به علت دریافت حق بیمه از آنها ضمانت می‌کند.
رویداد اعتباری چیست و چه تأثیری بر مبادله پیشفرض اعتبار دارد؟
رویدادهای اعتباری، یکی از تأثیرگذارترین عوامل در قرارداد مبادله پیشفرض اعتبار هستند که هنگام بستن تنظیم قرارداد، طرفین درباره اینکه چه چیزی رویداد اعتباری محسوب می‌شوند توافق می‌کنند.
تأثیر رویدادهای اعتباری گاهاً آن‌قدر بالاست که خریدار CDS را مجاب به بستن و فسخ قرارداد می‌کند.
رویدادهایی که معمولاً به عنوان رویداد اعتباری درنظر گرفته می‌شوند عبارتند از:
- درخواست مدت بیشتربرای بازپرداخت بدهی
- عدم پرداخت بدهی
- ادعا بر عدم صحت قرارداد
- سرعت بالای انجام بندهای قرارداد
- ورشکستگی پروژه یا نهاد اصلی
معایب مبادله پیشفرض اعتبار چیست؟
سفته‌بازی
فرم رسمی و استانداردی برای قراردادهای CDS وجود ندارد. به همین دلیل معمولاً از این قراردادها در فرابورس استفاده می‌شود و اکثر کارگزاری‌های معتبر بورسی اعتباری برای این قراردادها قائل نیستند.
قرارداد CDS همچنین به علت قابلیت سفارشی‌سازی گاهاً ابزاری برای سودآوری افراد فرصت‌طلب و سفته‌بازان می‌شود.
رکود و مشکلات اقتصادی
قرارداد مبادله پیشفرض اعتبار زمانی باعث ایجاد رکود در بازار می‌شود، که فروشندگان CDS هم مانند وام‌گیرندگان قادر به بازپرداخت ارزش اسمی فروشنده CDS نباشند.
در این حالت عملاً خرید CDS تأثیر مثبتی بر تضمین سرمایه‌گذاری ندارد و باعث ضرر بیشتر سرمایه‌گذار یا وام‌دهنده می‌شود.
به عبارتی خریدار اوراق CDS، حاشیه امنی برای سرمایه گذار ایجاد می‌کند و ریسک معامله او را به سرمایه‌دار دیگری منتقل می‌کند. اما تضمین صددرصدی وجود ندارد که سرمایه دار ثانویه کاملاً بتواند ریسک این سرمایه‌گذاری را مدیریت کند. ناتوانی عرضه‌کننده CDS باعث رکود اقتصادی خواهد شد.
سخن پایانی
مبادله پیشفرض اعتبار (CDS) روش خوبی برای کاهش ریسک سرمایه گذاری و انتقال آن به سرمایه‌گذاران دیگر است.
قرارداد مبادله پیشفرض اعتباری یکی از رایج‌ترین انواع مشتقه اعتباری است که برای کاهش ریسک اوراق قرضه با درآمد ثابت مورد استقاده قرار می‌گیرد.
اوراق CDS در اصل باعث حذف ریسک سرمایه‌گذاری نمی‌شوند؛ بلکه تنها سنگینی بار آن را از دوش یک سرمایه‌گذار به سرمایه‌گذار دیگر منتقل می‌کنند. از این رو اگر به هر دلیلی سرمایه‌گذار ثانویه توان کافی برای مدیریت ریسک اوراق قرصه متقاضیان مختلف را نداشته باشد، باعث ایجاد رکود و مشکلات اقتصادی می‌شود.
معمولاً اوراق CDS در بازار فرابورس کاربرد دارند. به همین دلیل برای یادگیری نحوه صحیح استفاده از این اوراق و سایر اوراق بهادار باید به صورت تخصصی آموزش بورس را فراگرفته باشید.
کالج تی‌بورس به عنوان بهترین آموزشگاه آموزش بورس در مشهد دوره صفرتاصد آموزش بورس در مشهد به صورت حضوری و خصوصی و آموزش بورس از سراسر ایران به صورت آنلاین به همراه خدمات ویژه از جمله پشتیبانی مادام العمر و آموزش استراتژی‌های ابداعی و تخصصی بازار بورس را برگذار می‌کند.
برای اطلاع از جزئیات کامل دوره آموزش بورس و آموزش آتی کالا می‌توانید همین حالا به وبسایت کالج تی‌بورس مراجعه کنید یا با واحد پشتیبانی تماس بگیرید تا مشاوره رایگان دریافت کنید.
دیدگاهتان را بنویسید